Qua bưởi Tân Thắngcó thể bán được với giá 50.000 đồng/quả, ngày càng tăng, hiệu quả kinh tế do cây bưởi đem lại cao hơn một số cây trồng khác trên địa bàn xã Thái Tân như cây lúa, cây dưa hấu, cây ăn quả khác... Cây bưởi Tân Thắng trước đây chủ yếu được trồng xen canh trong vườn tạp của từng hộ gia đình, nhưng những năm gần đây cây bưởi Tân Thắng được người dân trồng với quy mô lớn và trở thành cây trồng chính của hộ gia đình.
Từ năm 2019 - 2020, UBND huyện Nam Sách đã nghiên cứu đề tài phát triển cây bưởi Tân Thắng, xã Thái Tân (Nam Sách) để vùng trồng bưởi Tân Thắng có hiệu quả cao nhất và xây dựng được thương hiệu cho sản phẩm. Mục đích của đề tài là nhằm bình tuyển được 10 cây đầu dòng để làm nguồn cung cấp mắt ghép nhân giống bưởi Tân Thắng cho các xã trong huyện và các vùng lân cận có cùng điều kiện tự nhiên và kinh tế, xã hội; Hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc thu hoạch và bảo quản sau thu hoạch đối với cây bưởi Tân Thắng.
Cây bưởi Tân Thắng có tuổi thọ khá cao, qua khảo sát có những cây trên 50 năm tuổi; hằng năm người dân trồng bưởi đã lựa chọn cách bón phân cho đỡ tốn công và có hiệu quả cao nhất bằng phương pháp bón rải trên bề mặt gốc và cuốc rạch xung quanh gốc cây. Cây bưởi Tân Thắng có khả năng chống chịu tốt với một số loại gây hại nặng cho cây có múi như nhện đỏ, ruồi vàng đục quả chính.
Kết quả đề tài đã tổ chức bình tuyểntừ 20 cây ưu tú để xây dựng hồ sơ và Hội đồng bình tuyển đánh giá đã lựa chọn 10 cây tại 5 hộ gia đình của thôn Tân Thắng, xã Thái Tân (Nam Sách). Hiện nay, 10 cây bưởi Tân Thắng đầu dòng được các hộ dân quản lý và chăm sóc dưới sự giám sát của chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn của huyện Nam Sách và đặc biệt của người dân trong thôn, đây là nguồn gen và là tài sản quý báu của thôn.
Từ đó đã nhân được 1.890 cây giống, được đánh giá sinh trưởng tốt, chiều dài cành mầm ghép dài nhất đạt mầm dài nhất đạt >50 cm trung bình đạt 15,7 cm, đã có mầm ghép phân cành cấp 1, số lá/đợt lộc nhiều nhất là 14 lá, trung bình 12,28 lá/mầm, đường kính gốc cành >2 cm. Các loại sâu bệnh hại chính ít xuất hiện trên các mầm ghép tuy nhiên có bệnh chảy gôm đã xuất hiện với tỷ lệ 10% cây. Ban chủ nhiệm đã hướng dẫn người dân biện pháp để phòng trừ nấm gây ra bệnh chảy gôm cho cây như dùng thuốc Ridomil Gold 68WG, dùng thuốc Aliette 80NP có phổ rộng để phòng trừ một số loại nấm hại cây bưởi.
Đề tài đã tiến hành cho ra ngôi cây giống xuất ra khỏi vườn ươm và tiến hành mô hình trồng mới áp dụng các kết quả nghiên cứu hoàn thiện quy trình trồng bưởi Tân Thắng với quy mô 3,78 ha tại thôn Tân Thắng, xã Thái Tân. Việc quy hoạch và thiết kế mô hình đã được tiến hành đồng bộ theo các bước sau. Thiết kế hệ thống giao thông nội đồng tạo điều kiện thuận tiện cho việc đi lại chăm sóc và kiểm tra mô hình. Thiết kế hệ thống tưới tiêu, rãnh thoát nước, hệ thống điện, bể chứa nước. Tổng số cây trồng là 1.890 cây trên diện tích 37.800 m2 của 27 hộ đăng ký tham gia mô hình, mật độ trồng đảm bảo theo quy trình (khoảng cách 4 x 5 m).Sau 1 tháng trồng, tỷ lệ số cây sống đạt tỷ lệ trên 96%. Sau 3 tháng trồng tỷ lệ cây sống là 95,2%, một số cây chết vì đây là thời điểm mua đông, có nhiều giai đoạn khô hanh, các hộ dân quan tâm chăm sóc đặc biệt là tưới nước chưa được đầy đủ.
Cây bưởi Tân Thắng có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây đồng đều nhất và cao nhất đạt khoảng 33,3 cm, trung bình qua 5 kỳ theo dõi, chiều cao cây tăng so với cây giống trước khi trồng từ 110 - 130 cm. Tỷ lệ số cây phân cành, ra chồi mới trên tổng số cây còn sống tăng đều qua 05 kỳ đạt 86% ở kỳ theo dõi 1, sau 5 kỳ theo dõi 75 ngày tất cả cây trồng mới còn sống đều phân cành, ra chồi mới. Cây mô hình sau trồng gặp điều kiện thời tiết thuận lợi và có mưa, nên khả năng phân cành, ra chồi mới nhanh. Từ khi trồng mới, cây bưởi Tân Thắng hầu như không bị sâu bệnh hại, phù hợp với thời điểm giữa mùa thu đến hết mùa đông, thời tiết có nhiệt độ giảm dần và độ ẩm thấp hạn chế quá trình phát sinh sâu bệnh gây hại.
Sau 2 năm 2019 - 2020 giống bưởi Tân Thắng tại xã Thái Tân (Nam Sách) khối lượng từ 1.600 - 1.800 gram; tỷ lệ phần ăn được 61%; có từ số 6 - 10 hạt/múi; quả hình lê; vỏ quả màu vàng xanh, túi tinh dầu nổi rõ; cùi màu trắng, tép và vách múi màu trắng; độ dễ tách múi trung bình; thịt quả khá mịn và khá mọng nước; quả có hương thơm đặc trưng của bưởi, độ Brix (%) >11.
Đề tài đã lựa chọn được 10 cây đầu dòng của 5 hộ gia đình được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận để phục vụ công tác nhân giống mở rộng mô hình tại địa phương. Đề tài đã ghép nhân giống được 2.200 cây, tỷ lệ sống 85,9%, kết quả ra ngôi thu được 1.890 cây giống phục vụ trồng mới. Xây dựng được mô hình trồng mới giống bưởi Tân Thắng quy mô 3,78 ha, có 27 hộ dân với diện tích đất vườn hộ gia đình của thôn Tân Thắng, xã Thái Tân. Tổng số cây trồng là 1.890 cây, tỷ lệ số cây sống sót trên tổng số cây đem trồng đạt tỷ lệ trên 92%, trung bình qua 5 kỳ theo dõi, chiều cao cây tăng so với cây giống trước khi trồng từ 110 - 130 cm, đạt 30,68 cm. Tỷ lệ số cây phân cành, ra chồi mới trên tổng số cây còn sống tăng đều qua 05 kỳ theo dõi đạt trung bình 93,4% (907/971 cây).
Đối cây bưởi Tân Thắng giai đoạn kinh doanh có độ tuổi từ 12 - 25 năm tuổi có sản lượng trung bình từ 300 - 500 quả/cây với mức đạm urê bón mức 1.500 gram/cây và kali sunphat là 1.200 gram/cây, phân lân super 2.000 gram/cây; một số loại sâu bệnh hại tiềm ẩn cho cây bưởi Tân Thắng là bệnh chảy gôm, sâu đục thân cành, rệp sáp…thời vụ trồng bưởi Tân Thắng từ tháng 2 đến tháng 6 hàng năm.
Bài của Nguyễn Thùy Linh
Đăng trên Bản tin Khoa học và Công nghệ Hải Dương số 1 ra tháng 2 năm 2022.
