Đoàn thanh tra do Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành lập đã thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về năng lượng nguyên tử trong việc khai báo nguồn phóng xạ; bảo đảm an toàn, an ninh trong lưu giữ, bảo quản, sử dụng, vận chuyển nguồn phóng xạ; các loại giấy phép tiến hành công việc bức xạ tại 11 cơ sở (là tổ chức) đang quản lý, sử dụng 46 nguồn phóng xạ (nguồn kín), gồm: Nguồn phóng xạ Cs-137: 27 nguồn, nguồn Co-57: 07 nguồn, Kr-85: 05 nguồn, nguồn Am- 241: 02 nguồn, nguồn Ni-63: 02 nguồn, nguồn Cs-133: 01 nguồn, C0-60: 01 nguồn và nguồn Fc-55: 01 nguồn.
Kết quả có 9/11 cơ sở chiếm 81,8% số cơ sở đã thực hiện đầy đủ việc khai báo và đã được Cục An toàn bức xạ hạt nhân (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy phép tiến hành công việc bức xạ (sử dụng nguồn phóng xạ) còn hạn sử dụng. Đối với 10 cơ sở hiện đang quản lý, sử dụng nguồn phóng xạ đã thực hiện việc bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ (ATBX) và số lượng nhân viên bức xạ (NVBX) của 10 cơ sở là 135 nhân viên an toàn bức xạ. Các nhân viên bức xạ đều được trang bị liều kế cá nhân; có kết quả đọc liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ theo quy định; có Hợp đồng dịch vụ đọc liều kế cá nhân. 100% nhân viên bức xạ đang làm việc tại các cơ sở quản lý, sử dụng nguồn phóng xạ được thanh tra đều đã được đào tạo về ATBX và được cấp giấy chứng nhận, 100% người phụ trách an toàn có chứng chỉ nhân viên bức xạ. Việc khám sức khỏe định kỳ cho các nhân viên bức xạ tại 10 cơ sở đều có hồ sơ khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên bức xạ thực hiện theo quy định của Bộ Y tế, có kết quả kiểm xạ tại nơi tiến hành công việc bức xạ theo quy định. Việc báo cáo định kỳ về hoạt động của các cơ sở quản lý, sử dụng nguồn phóng xạ: Các cơ sở đã thực hiện việc báo cáo đánh giá an toàn, báo cáo thực trạng tiến hành công việc bức xạ gửi cơ quan quản lý theo quy định. Có 10/10 cơ sở đã xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ khẩn cấp theo hướng dẫn của cơ quan quản lý, đồng thời có các biện pháp đảm bảo an ninh theo quy định. 100% cơ sở quản lý và sử dụng nguồn phóng xạ đều tuân thủ các quy định về chỉ dẫn an toàn như: Tại khu vực sử dụng nguồn phóng xạ hoặc lưu giữ nguồn phóng xạ đều có gắn đèn, biển cảnh báo nguy hiểm phóng xạ; nội quy ATBX được gắn tại nơi quy định; có sổ kiểm đếm nguồn phóng xạ; có quy trình vận hành nguồn phóng xạ; có bản hướng dẫn sử dụng liều kế cá nhân;
Kiểm tra hồ sơ nhập nguồn có các mã hiệu và sê ri trùng với mã hiệu và sê ri nêu tại giấy phép tiến hành công việc bức xạ của Cục An toàn bức xạ hạt nhân (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp cho các cơ sở; nhân viên bức xạ đã thực hiện đầy đủ các nội dung được quy định trong nội quy an toàn bức xạ, quy trình vận hành, hướng dẫn kiểm tra, đeo liều kế cá nhân khi làm việc.Qua tiến hành đo khảo sát khu vực đặt nguồn phóng xạ tại các cơ sở được thanh tra bằng bộ thiết bị đo suất liều và nhận diện nguồn phóng xạ cho thấy suất liều tại các vị trí đặt nguồn phóng xạ đều nằm trong giới hạn cho phép.
Cuộc thanh tra được tổ chức triển khai và đã hoàn thành đúng tiến độ, thời gian và nội dung kế hoạch đề ra, đảm bảo theo đúng các quy định của pháp luật, đạt được mục tiêu của cuộc thanh tra, đã làm tốt công tác phổ biến, tuyên truyền các văn bản pháp luật, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cơ sở quản lý và sử dụng nguồn phóng xạ trên địa bàn tỉnh. Bảo vệ quyền, lợi ích, sức khỏe của các nhân viên bức xạ và nhân dân, đồng thời tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của ngành khoa học và công nghệ. Các cơ sở quản lý và sử dụng nguồn phóng xạ được cấp phép tiến hành công việc bức xạ được thanh tra đã chấp hành tương đối tốt các quy định của pháp luật về năng lượng nguyên tử liên quan đến nội dung thanh tra như: việc sử dụng giấy phép khi tiến hành công việc bức xạ; bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ; tập huấn kiến thức về an toàn bức xạ; trang bị liều kế cá nhân và tổ chức đánh giá liều chiếu xạ cá nhân theo quy định; lập hồ sơ theo dõi sức khoẻ định kỳ cho nhân viên bức xạ; công tác bảo đảm an toàn bức xạ trong lưu giữ, sử dụng nguồn phóng xạ; Nội quy ATBX; biển cảnh báo, phương án ứng phó sự cố bức xạ; kiểm đếm nguồn phóng xạ…
Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có 02 cơ sở chưa chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật về năng lượng nguyên tử. Trong đó có 01 cơ sở đang lưu giữ 01 nguồn phóng xạ Ni-63 được trang bị từ tháng 5 năm 2009 chưa đưa vào sử dụng, chưa làm thủ tục xin cấp phép sử dụng hoặc lưu giữ nguồn phóng xạ theo quy định và 01 cơ sở còn có 01 nguồn phóng xạ Co-57 nhập về từ ngày 06/9/2016 chưa khai báo, làm thủ tục xin cấp phép tiến hành công việc bức xạ (sử dụng nguồn phóng xạ). Đoàn thanh tra đã hướng dẫn và yêu cầu 02 cơ sở nêu trên thực hiện các thủ tục xin cấp phép sử dụng hoặc lưu giữ nguồn phóng xạ theo đúng quy định.
Bài của Lê Thanh Hải
Đăng trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ Hải Dương số 5 ra tháng 10/2017
