Năm 2020, Trung tâm Ứng dụng khoa học, công nghệ và Khảo nghiệm giống tỉnh Hải Dương thực hiện đề tài xây dựng mô hình sản xuất thử 2 giống dưa hấu mới F1 AD 070 và F1 VT 007 trên địa bàn tỉnh Hải Dương với quy mô 20 ha tại HTXDVNN xã Thái Tân (huyện Nam Sách), xã Ngọc Kỳ (huyện Tứ Kỳ), xã Đồng Cẩm (huyện Kim Thành) với 217 hộ tham gia, năng suất trung bình đạt 45 - 54 tấn/ha trên địa bàn tỉnh Hải Dương.
Vụ xuân hè triển khai xây dựng mô hình giống dưa hấu lai F1 AD 070 và VT 007 và giống đối chứng AD 779 tại xã Thái Tân (huyện Nam Sách), xã Ngọc Kỳ (huyện Tứ Kỳ) với diện tích 15 ha có 153 hộ tham gia mô hình.
Kết quả cho thấy: cả 02 giống đều có tỷ lệ nảy mầm cao tương đương giống đối chứng AD 779 đạt trên 95% ở cả hai địa điểm trồng. Thời gian ra hoa trung bình sau trồng khoảng từ 25 - 28 ngày. Thời kỳ tiến hành thụ phấn khoảng từ 30 - 35 ngày sau trồng. Nếu trồng trong tháng 3 thì thời tiết mát phải 35 - 40 ngày mới thụ phấn được, nếu trồng trong tháng 4 nhiệt độ cao hơn thì chỉ 32 ngày thụ phấn được. Tại xã Ngọc Kỳ (huyện Tứ Kỳ) trồng sớm hơn nên nhiệt độ thấp, thời gian ra hoa chậm hơn so với xã Thái Tân (huyện Nam Sách) gần 10 ngày. Sau khi tiến hành thụ phấn tập trung trong từ 2 - 3 ngày thì cây dưa bắt đầu có quả. Nếu trồng sớm trong tháng 3 thì khoảng từ 63 - 70 ngày thu hoạch, nếu trồng muộn thì sau 60 ngày thu hoạch được, so với quy trình kỹ thuật ban đầu của 2 giống thì thu hoạch muộn hơn từ 5 - 10 ngày.
Trong điều kiện thời tiết vụ xuân năm 2021 có nhiều đợt mưa to, gió lớn tháng 3 và tháng 4 nên đã ảnh hưởng đến sự sinh trưởng phát triển của các loại cây trồng nói chung và cây dưa hấu nói riêng. Sau các đợt mưa, thời tiết nắng nóng nên dưa bị các bệnh về lá như sương mai, thán thư. Bộ lá bị vàng nên ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của quả, năng suất của quả. Các loại sâu hại tấn công như bọ phấn trắng, bọ trĩ, sâu xanh tấn công cả trên 02 giống dưa nhưng ở dạng nhẹ. Khi kiểm tra đồng ruộng, bà con đã phát hiện kịp thời và phun thuốc phòng, trị các loại sâu hại trên.
Mỗi cây dưa có thể ra nhiều quả nhưng chỉ chọn quả đẹp nhất để lại, khối lượng trung bình mỗi quả giống AD 070 đạt khoảng từ 3,8 - 4,3 kg; giống VT 007 khối lượng trung bình mỗi quả từ 3,8 - 4,1 kg/quả. Năng suất thực thu giống AD 070 đạt từ 42,25 - 51,36 tấn/ha; giống VT 007 đạt từ 40,5 - 49,95 tấn/ha và cao hơn giống đối chứng đang trồng tại địa phương từ 5 - 7 tấn/ha.
Mô hình vụ xuân hè giống hai giống dưa hấu F1 AD070, F1 VT007 và giống đối chứng AD 779 đang trồng tại địa phương. Sau khi trừ chi phí đầu tư ban đầu như giống, phân bón, thuốc BVTV, công sản xuất thì vụ xuân hè hộ dân thu lãi từ 97 - 146 triệu đồng/ha đối với giống AD070 và từ 89 - 139 triệu đồng/ha đối với giống VT 007 so với giống đối chứng thì thu được lãi cao hơn từ 15 - 30 triệu đồng/ha.
Vụ thu đông mô hình triển khai tại xã Đồng Cẩm (huyện Kim Thành) và xã Thái Tân (huyện Nam Sách) với diện tích 5 ha có 64 hộ tham gia mô hình.
Kết quả cả 02 giống dưa hấu F1 AD 070, F1 VT 007 và giống đối chứng AD 779 đều có tỷ lệ nảy sống cao trên 95% ở cả hai địa điểm trồng, không có sự khác biệt nhiều về thời gian ra hoa, thụ phấn, thu hoạch. Thời gian ra hoa trung bình sau trồng khoảng 25 ngày, sau khi trồng 30 ngày thì bắt đầu thụ phấn. Sau khi thụ phấn tập trung từ 2 - 3 ngày thì cây dưa bắt đầu có quả. Sau khoảng 60 ngày sau trồng sẽ thu hoạch được. Thời gian thu hoạch tại xã Thái Tân muộn hơn xã Đồng Cẩm từ 2 - 3 ngày do thời điểm thụ phấn dưa trời mưa nhiều.
Các loại sâu hại tấn công như bọ phấn trắng, bọ trĩ, sâu xanh tấn công cả trên 02 giống dưa nhưng ở dạng nhẹ. Khi kiểm tra đồng ruộng, người dân đã phun thuốc phòng, trị các loại sâu hại trên. Trong điều kiện thời tiết vụ thu đông có nhiều đợt mưa to, gió lớn tháng 9 nên đã ảnh hưởng đến sự sinh trưởng phát triển của các loại cây trồng nói chung và cây dưa hấu nói riêng. Sau các đợt mưa, thời tiết nắng nóng nên nấm bệnh và vi khuẩn tấn công mạnh, cây dưa hấu dễ bị các bệnh sương mai, thán thư, nứt thân chảy mủ. Trước và sau các đợt mưa, người dân đã phun thuốc phòng nấm bệnh và vi khuẩn để hạn chế nấm bệnh tấn công gây hại nên cây dưa vẫn phát triển phát triển đảm bảo.
Khối lượng trung bình mỗi quả giống AD 070 đạt khoảng trên 3,8 - 3,9 kg/quả, giống VT007 đạt khoảng trên 3,8 - 3,85 kg/quả, giống AD 779 đối chứng đạt 3,2 kg/quả. Năng suất thực thu của giống dưa hấu AD 070 đạt từ 46,09 - 46,69 tấn/ha cao hơn giống đối chứng AD 779 là 6 tấn/ha; giống dưa hấu VT 007 đạt từ 45,48 - 45,63 tấn/ha, cao hơn giống đối chứng AD 779 là 5 tấn/ha.
Mô hình vụ thu đông hai giống dưa hấu AD070, VT007 so với giống đối chứng AD 779 đang trồng tại địa phương, cho hiệu quả kinh tế cụ thể: giống AD070 hơn 260 triệu đồng/ha, giống VT007 hơn 250 triệu đồng/ha so với giống đối chứng thì thu lãi từ 30 - 40 triệu đồng/ha.
Qua một năm thực hiện mô hình sản xuất hai giống dưa hấu F1 AD 070 và F1 VT 007 thích nghi với điều kiện đất đai tại Hải Dương, sinh trưởng phát triển tốt, ít sâu bệnh hơn, mẫu mã đẹp, ruột đỏ, ăn ngon ngọt, năng suất trung bình của mô hình giống AD 070 đạt từ 46 - 48 tấn/ha và VT 007 đạt từ 45 - 46 tấn/ha.
Trong quá trình xây dựng mô hình ban chủ nhiệm đề tài đã tổ chức 04 lớp tập huấn hướng dẫn chuyển giao quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc hai giống dưa hấu F1 AD 070 và F1 VT 007 cho 200 hộ nông dân tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh.
Bài của Hải Ninh
Đăng trên Bản tin Khoa học và Công nghệ Hải Dương số 3 ra tháng 6 năm 2022
