Trồng và bán rau bò khai xuống phố thị thực sự là một hướng làm kinh tế hết sức triển vọng.

Dây hương có hai loại là trắng và đỏ, ăn đều rất ngon tuy nhiên để làm thuốc thì loại đỏ có giá trị cao hơn vì có nhiều chất dinh dưỡng quý. Lá dây hương là một vị thuốc thường được dùng để chữa các bệnh viêm thận, gan, viêm đường tiết niệu, tiểu tiện không thông… với liều lượng hàng ngày là 12-14g, sắc nước uống.

Thời gian qua, tại Chợ Đồn, Trung tâm Nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp (TTNC) thuộc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam đã phối hợp cùng Hội Nông dân huyện tiến hành dự án xây dựng nhóm sản xuất và tiêu thụ rau bò khai tại thị trấn Bằng Lũng. Nhóm hiện đã có 12 hộ gia đình tham gia và bước đầu đã có hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Chúng tôi đến nhà ông Nguyễn Văn Cơ, tổ 13, thị trấn Bằng Lũng khi ông đang bận rộn chăm sóc vườn ươm giống bò khai vừa giâm cành xong. Ông cho biết: Bò khai dễ trồng vì trong tự nhiên chúng sinh trưởng rất khoẻ, ít sâu bệnh. Việc giâm cành chỉ sau 20 ngày là cành có rễ, sau hai tháng là xuất bán để trồng được ngay. Riêng năm 2009, ông Cơ đã ươm và bán được 2.600 cây con cho bà con trong thị trấn trồng mở rộng. Ban đầu còn nhiều mới mẻ nên ông chỉ ươm loại cây trắng và ươm thẳng một nửa số cành trên nền cát. Việc ươm này chưa hợp lý vì khi cây có rễ đem đóng bầu rễ bị rụng nên cây chết nhiều. Năm nay ông mở rộng ươm 4.000 cây và ươm thẳng vào bầu đất, cây sinh trưởng rất tốt. Giá bán hiện tại mỗi cây con là 5.000đ nhưng cũng chưa đáp ứng đủ nhu cầu cây con của người trồng. Những hộ như Nguyễn Tiến Phú, Hoàng Thị Vy, Nguyễn Như Thể, Trần Thị Bích.... tiến hành trồng, rau thu hái đến đâu bán hết tới đó.

Ông Cơ cho biết thêm: Dây hương mọc rất nhanh, hầu như ra chồi, mọc lá mới quanh năm, chỉ trừ một vài tháng mùa đông nhiệt độ quá thấp. Hoa mọc trên các chồi cũ hoặc trên thân già. Tháng tư, bắt đầu mùa mưa, cụm hoa xuất hiện ở phía đầu cành với các hoa nhỏ; tháng 7-9 là mùa quả nhưng quả có thể tồn tại trên cây đến tận mùa hoa năm sau. Khi chín quả mọng, trông giống quả xoan ta, nhưng hơi nhỏ hơn và màu vàng tươi hay đỏ. Cây ra chồi rất mạnh. Để có nhiều ngọn non, tháng 10 Âm lịch cần phát các cành già. Cái độc đáo là ở chỗ, khi thu hái cần bẻ hết phần non bởi lẽ giống cây này thường mọc mầm rất mập tại những chỗ bị bẻ gẫy. Kỹ thuật ươm trồng cây cũng khá đơn giản. Trước hết chọn cành bánh tẻ, không non quá và cũng không già quá, cắt đoạn hom dài 5-7 cm, thường gồm 3 đốt. Do phần vỏ dây hương rất dễ tách khỏi phần lõi nên khi cắt hom phải dùng dao thật sắc hay kéo cắt cành, tránh làm dập nát vết cắt hoặc làm thay vòng lõi vụ của thân cây. Khi vận chuyển nên đưa vào túi nhựa kín, giữ ẩm để đảm bảo tỷ lệ sống cao. Hom đem về nhúng đoạn cành muốn giâm vào dung dịch thuốc kích thích ra rễ trong 5-10 phút sau đó đem giâm trên luống đất đã khử trùng (độ sâu khoảng 1/3 chiều dài đoạn hom), hoặc giâm vào bầu có kích thước 16 x 22cm.Thành phần đất bầu là 90% đất, 1% vi sinh, nếu có phân chuồng ủ hoại là tốt nhất.

Chị Hoàng Thị Duyên, cán bộ Hội Nông dân cho biết: Giá bán trên thị trường hiện vào khoảng 5.000- 8.000đ/mớ, tính trung bình một cọng rau có giá khoảng 200đ cho thấy hiệu quả kinh tế cao và triển vọng của loại cây này. Vấn đề là làm sao nâng tầm nó lên thành hàng hoá. Định hướng của Trung tâm TTNC là sau khi trồng mở rộng sẽ giới thiệu sản phẩm này cho siêu thị tại Thái Nguyên. Đây là hướng đi cần thiết nhằm ổn định đầu ra cũng như tạo một thương hiệu cố định cho sản phẩm rau bò khai Chợ Đồn từ đó tăng thu nhập cho người trồng.

Tuy nhiên, hiện nay dù có những hộ trồng hàng trăm gốc nhưng sản phẩm làm ra cũng chưa đáp ứng đủ nhu cầu ngay tại thị trấn Bằng Lũng. Theo Hội Nông dân huyện thì làm sao mở rộng được mô hình để tạo một quy trình sản xuất hàng hoá quy củ là vấn đề cần tính tới. Trước mắt, TTNC sẽ đưa các thành viên trong nhóm sản xuất đi tham quan tại siêu thị Thái Nguyên đồng thời đem sản phẩm tới giới thiệu.

Các thành viên trong nhóm cũng đang tập trung mở rộng vườn ươm và trồng rộng rãi. Mong muốn của Hội Nông dân là làm sao để người dân các xã lân cận như Ngọc Phái, Bằng Lãng... cũng trồng mở rộng để có thể thu về lượng sản phẩm lớn mới có thể đáp ứng định hướng đưa rau vào siêu thị được. Hơn lúc nào hết việc hỗ trợ về vốn, khoa học kỹ thuật để nhân rộng mô hình này là điều cần thiết cần tính tới.

TTNC đã thử nghiệm mô hình trồng loại rau sắng (ngót rừng) ở Phú Thọ cũng cho hiệu quả rất cao, cây rau bò khai cũng hứa hẹn một thành công như vậy. Dự tính của Hội Nông dân là sẽ tiếp tục thử nghiệm nhân giống và trồng thêm cây rau đắng (phắc dạ) trong thời gian tới đây. Nếu thành công thì cả bò khai lẫn rau đắng sẽ không chỉ tiêu thụ theo giá trị dinh dưỡng mà còn ở cả giá trị làm thuốc chữa bệnh./.

 Theo www.baobackan.org.vn