(Dân trí) - Tại hội thảo "Bảo vệ môi trường trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tại ĐBSCL" vừa diễn ra, một loạt những con số thống kê đã khiến không ít người giật mình: Môi trường đang bị "sát hại" mà nguyên nhân chính là từ những cơn khát đầu tư.
Môi trường đang giẫy chết
Theo sở TN-MT Cần Thơ, hiện có 3 KCN đang hoạt động là Trà Nóc 1, Trà Nóc 2 và Thốt Nốt thì chưa có nơi nào xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung.
Theo quy trình, nước thải sau khi được DN xử lý bước 1, tập trung lại tại KCN xử lý lần 2 rồi mới được thải ra sông Hậu. Tuy nhiên, thực tế tại các KCN này, DN bắc các ống cống trực tiếp thải ra sông, việc này diễn ra hàng chục năm nay.
15% DN tại các KCN thải nước bẩn trực tiếp ra sông, còn lại 85% có xây dựng hệ thống xử lý nước thải bước 1, tuy nhiên việc các hệ thống này có được vận hanh thường xuyên hay không thì không chắc chắn.
Thực tế tại cơ sở, hầu hết các miệng cống từ các doanh nghiệp tại các KCN này thường xuyên thải ra thứ nước đen ngòm, đặc quánh. Trên địa bàn Cần Thơ ngoài hàng trăm DN đang ngày đêm bức tử sông Hậu còn có 500 ao, bè cá, trên dưới 5.000 cơ sở tiểu thủ công nghiệp, bệnh viện, cơ sở y tế... đều chưa có hệ thống xử lý nước thải chung. Tổng cộng, mỗi ngày bình quân dòng sông này phải "uống" hàng triệu m3 nước thải ô nhiễm.
Theo thống kê sơ bộ, tại TP Cần Thơ, nước ở sông Hậu đã bị ô nhiễm cấp độ 2, rạch Sang Trắng (Phước Thới, Ô Môn) ô nhiễm cấp độ 7, rạch Bò Ót (Thới Thuận, Thốt Nốt) ô nhiễm cấp độ 4.
Tại xã Long Hòa, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang, nồng độ NH3 vào mùa khô cao gấp 40 lần so với tiêu chuẩn môi trường cho phép. Tại Long An, với các KCN, CCN hiện có, mỗi ngày dự tính thải ra môi trường khoảng 363 tấn rác công nghiệp và 151.000m3 nước thải công nghiệp...
Còn theo số liệu của các nhà khoa học, tại ĐBSCL, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt thải ra mỗi năm là 606.267 tấn, nước thải sinh hoạt 102 triệu m3/năm, nước thải công nghiệp 47,2 triệu m3/năm, chất thải rắn công nghiệp 222.032 tấn/năm, rác thải y tế 3.800 tấn/năm...
Các khu công nghiệp tại ĐBSCL đều được chọn vị trí đặt tại ven sông rạch và chưa có khu công nghiệp nào xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Từ trước đến nay, các loại chất thải đủ loại đều tuôn ra sông rạch một cách... thường trực khiến môi trường sống ô nhiễm trầm trọng.
Hệ lụy của "cơn khát" đầu tư
Ông Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhìn nhận: "Phát triển các KCN ở ĐBSCL đang có chiều hướng tự phát, manh mún, cơ sở hạ tầng không đồng bộ. Chúng ta quá dễ trong việc cấp phép và đó là một nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường".
Lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, riêng nuôi tôm làm cho diện tích rừng tự nhiên bị thu hẹp, lượng ao, đầm được đào đắp, nạo vét phá vỡ kết cấu tự nhiên, động đến tầng đất phèn, cùng hàng loạt chất độc hại như kim loại nặng, các loại kháng sinh, ô nhiễm gây mùi khó chịu được nạo vét đưa lên từ đáy ao nuôi, làm cho không một loại cây trồng nào có thể sinh trưởng và phát triển được.
Phong trào nuôi cá tra tự phát ở nhiều địa phương ĐBSCL gần đây đã làm cho nhiều nơi từ chuyên trồng lúa, nhiều khu vực cồn trở thành ao đầm nuôi cá, phá vỡ hệ sinh thái tự nhiên, lãng phí tài nguyên đất đai...
Tại hội thảo, nhiều nhà nghiên cứu, khoa học và quản lý môi trường đều phát đi lời cảnh báo ô nhiễm không chỉ hủy hoại môi trường mà hiện đang làm nảy sinh nhiều loại bệnh tật hiểm nghèo, làm dị tật và biến dạng bào thai của không ít bà mẹ trẻ.
Kỹ sư Phan Phùng Sanh, Phó Chủ tịch Hội Xây dựng TPHCM, bức xúc: "Chúng ta không thể thỏa hiệp, đừng vì lợi ích trước mắt mà đánh đổi môi trường. Các địa phương phải thẩm định chặt chẽ các dự án đầu tư, cương quyết từ chối các dự án sử dụng công nghệ lạc hậu, dự án gây ô nhiễm".
Trước mắt, để giải quyết các vấn đề ô nhiễm vùng ĐBSCL, ông Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, cho biết: "Các bộ, ngành Trung ương phải kịp thời quy hoạch bảo vệ môi trường ĐBSCL và lồng ghép cùng lúc với quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, quy hoạch phát triển các KCN, quy hoạch vùng thủy sản ven sông Hậu, sông Tiền. Đồng thời, các địa phương trong khu vực cần phải có sự phối hợp chặt chẽ trong việc bảo vê môi trường tại các lưu vực sông lớn chảy qua".
Cứu lấy môi trường ĐBSCL là thông điệp mà hội thảo nói trên đưa ra. Tuy nhiên, một lần nữa, những giải pháp cụ thể, khoa học và có tính thiết thực lại chưa xuất hiện. Môi trường tại ĐBSCL tiếp tục... giẫy chết.
Trần Thị Thuận Sưu tầm từ Dân trí
Theo sở TN-MT Cần Thơ, hiện có 3 KCN đang hoạt động là Trà Nóc 1, Trà Nóc 2 và Thốt Nốt thì chưa có nơi nào xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung.
Theo quy trình, nước thải sau khi được DN xử lý bước 1, tập trung lại tại KCN xử lý lần 2 rồi mới được thải ra sông Hậu. Tuy nhiên, thực tế tại các KCN này, DN bắc các ống cống trực tiếp thải ra sông, việc này diễn ra hàng chục năm nay.
15% DN tại các KCN thải nước bẩn trực tiếp ra sông, còn lại 85% có xây dựng hệ thống xử lý nước thải bước 1, tuy nhiên việc các hệ thống này có được vận hanh thường xuyên hay không thì không chắc chắn.
Thực tế tại cơ sở, hầu hết các miệng cống từ các doanh nghiệp tại các KCN này thường xuyên thải ra thứ nước đen ngòm, đặc quánh. Trên địa bàn Cần Thơ ngoài hàng trăm DN đang ngày đêm bức tử sông Hậu còn có 500 ao, bè cá, trên dưới 5.000 cơ sở tiểu thủ công nghiệp, bệnh viện, cơ sở y tế... đều chưa có hệ thống xử lý nước thải chung. Tổng cộng, mỗi ngày bình quân dòng sông này phải "uống" hàng triệu m3 nước thải ô nhiễm.
Theo thống kê sơ bộ, tại TP Cần Thơ, nước ở sông Hậu đã bị ô nhiễm cấp độ 2, rạch Sang Trắng (Phước Thới, Ô Môn) ô nhiễm cấp độ 7, rạch Bò Ót (Thới Thuận, Thốt Nốt) ô nhiễm cấp độ 4.
Tại xã Long Hòa, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang, nồng độ NH3 vào mùa khô cao gấp 40 lần so với tiêu chuẩn môi trường cho phép. Tại Long An, với các KCN, CCN hiện có, mỗi ngày dự tính thải ra môi trường khoảng 363 tấn rác công nghiệp và 151.000m3 nước thải công nghiệp...
Còn theo số liệu của các nhà khoa học, tại ĐBSCL, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt thải ra mỗi năm là 606.267 tấn, nước thải sinh hoạt 102 triệu m3/năm, nước thải công nghiệp 47,2 triệu m3/năm, chất thải rắn công nghiệp 222.032 tấn/năm, rác thải y tế 3.800 tấn/năm...
Các khu công nghiệp tại ĐBSCL đều được chọn vị trí đặt tại ven sông rạch và chưa có khu công nghiệp nào xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Từ trước đến nay, các loại chất thải đủ loại đều tuôn ra sông rạch một cách... thường trực khiến môi trường sống ô nhiễm trầm trọng.
Hệ lụy của "cơn khát" đầu tư
Ông Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhìn nhận: "Phát triển các KCN ở ĐBSCL đang có chiều hướng tự phát, manh mún, cơ sở hạ tầng không đồng bộ. Chúng ta quá dễ trong việc cấp phép và đó là một nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường".
Lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, riêng nuôi tôm làm cho diện tích rừng tự nhiên bị thu hẹp, lượng ao, đầm được đào đắp, nạo vét phá vỡ kết cấu tự nhiên, động đến tầng đất phèn, cùng hàng loạt chất độc hại như kim loại nặng, các loại kháng sinh, ô nhiễm gây mùi khó chịu được nạo vét đưa lên từ đáy ao nuôi, làm cho không một loại cây trồng nào có thể sinh trưởng và phát triển được.
Phong trào nuôi cá tra tự phát ở nhiều địa phương ĐBSCL gần đây đã làm cho nhiều nơi từ chuyên trồng lúa, nhiều khu vực cồn trở thành ao đầm nuôi cá, phá vỡ hệ sinh thái tự nhiên, lãng phí tài nguyên đất đai...
Tại hội thảo, nhiều nhà nghiên cứu, khoa học và quản lý môi trường đều phát đi lời cảnh báo ô nhiễm không chỉ hủy hoại môi trường mà hiện đang làm nảy sinh nhiều loại bệnh tật hiểm nghèo, làm dị tật và biến dạng bào thai của không ít bà mẹ trẻ.
Kỹ sư Phan Phùng Sanh, Phó Chủ tịch Hội Xây dựng TPHCM, bức xúc: "Chúng ta không thể thỏa hiệp, đừng vì lợi ích trước mắt mà đánh đổi môi trường. Các địa phương phải thẩm định chặt chẽ các dự án đầu tư, cương quyết từ chối các dự án sử dụng công nghệ lạc hậu, dự án gây ô nhiễm".
Trước mắt, để giải quyết các vấn đề ô nhiễm vùng ĐBSCL, ông Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, cho biết: "Các bộ, ngành Trung ương phải kịp thời quy hoạch bảo vệ môi trường ĐBSCL và lồng ghép cùng lúc với quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, quy hoạch phát triển các KCN, quy hoạch vùng thủy sản ven sông Hậu, sông Tiền. Đồng thời, các địa phương trong khu vực cần phải có sự phối hợp chặt chẽ trong việc bảo vê môi trường tại các lưu vực sông lớn chảy qua".
Cứu lấy môi trường ĐBSCL là thông điệp mà hội thảo nói trên đưa ra. Tuy nhiên, một lần nữa, những giải pháp cụ thể, khoa học và có tính thiết thực lại chưa xuất hiện. Môi trường tại ĐBSCL tiếp tục... giẫy chết.
Trần Thị Thuận Sưu tầm từ Dân trí
