Trong những năm quacùng với sự phát triển của Sở Khoa học và Công nghệ, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng đã luôn phát huy được vai trò cơ quan tham mưu giúp Sở Khoa học và Công nghệ quản lý nhà nước về lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng trên địa bàn tỉnh. Quá trình xây dựng và phát triển của chi cục thể hiện như sau:
1. Từ năm 1969 đến năm 1983
Ngay sau khi sát nhập tỉnh Hải Dương và Hưng Yên, năm 1969UBND tỉnh Hải Hưng đã có quyết định thành lập Phòng quản lý Đo lường thuộc Ban Khoa học và kỹ thuật tỉnh để thực hiện nhiệm vụ thống nhất quản lý nhà nước về đo lường trên địa bàn tỉnh. Đến năm 1973 mới có hoạt động tiêu chuẩn - chất lượng và hình thành Bộ phận Tiêu chuẩn - Chất lượng.
Về trang bị kỹ thuật, Phòng Đo lường được Viện đo lường Trung ương trang bị cho 6 cân phân tích, 01 cân kiểm quả chuẩn, 02 tấn quả cân chuẩn để kiểm định cân khối lượng và một số chuẩn dung tích để kiểm định các gáo đong và xi téc ô tô.
Hoạt động đo lường được triển khai tích cực như kiểm định các loại cân, đong về lương thực, thực phẩm ở một số cửa hàng, kiểm địch cân từ 5 đến 15 tấn, ở các bến cảng, kho tàng, kiểm tra khối lượng hàng đay tơ xuất khẩu. Kiểm định cân treo ở mỗi huyện từ 01-02 xã, kiểm định 100% xi téc ô tô,v.v…. Hoạt động tiêu chuẩn chất lượng được triển khai đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, áp dụng tiêu chuẩn nhà nước TCVN, tiêu chuẩn ngành TCN là chủ yếu.
Năm 1978 Ban khoa học và kỹ thuật được giao chứng nhận chất lượng sản phẩm mới làm căn cứ để duyệt giá và nếu đạt yêu cầu cơ sở mới được tổ chức sản xuất hàng loạt; từ năm 1979 UBND tỉnh có quyết định hàng năm về kế hoạch quản lý chất lượng sản phẩm trọng điểm với 02 chỉ tiêu chính là mức chất lượng và tỷ lệ phẩm cấp (A,B,C hoặc I,II). Cuối năm Ban khoa học và kỹ thuật là 01 thành viên trong hội đồng xét duyệt kế hoạch này cùng với xét duyệt thực hiện kế hoạch sản lượng, tài chính của cơ sở.
2. Từ năm 1984 đến nay (giai đoạn thành lập Chi cục)
Ngày 08/02/1984, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Nghị định số 22-HĐBT về việc thành lập Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng thuộc Uỷ ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước trên cơ sở Cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Nhà nước. Ở địa phương UBND tỉnh Hải Hưng đã có Quyết định 30/TC ngày 25/8/1984 về việc thành lập Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng trên cơ sở sát nhập Phòng Quản lý đo lường và Bộ phận Tiêu chuẩn - Chất lượng, trực thuộc Ủy ban khoa học và kỹ thuật tỉnh.
Ngay sau khi tái lập tỉnh Hải Dương, ngày 02/8/1997 UBND tỉnh có Quyết định số 2091/QĐ/UB về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Chi cục Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng Hải Dương. Đến ngày 12/4/2010 UBND tỉnh lại có Quyết định số 871/QĐ-UBND về tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của Chi cục trong tình hình mới, đồng thời có Quyết định số 872/QĐ-UBND về việc thành lập Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng thuộc chi cục, tách các hoạt động quản lý nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng độc lập với các hoạt động dịch vụ tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng cho phù hợp với đổi mới cơ chế quản lý trong tình hình mới.
Năm 2018, thực hiện Kế hoạch số 74-KH/TU ngày 16/01/2018 của Tỉnh ủy; Quyết định số 1038/QĐ-UBND ngày 03/4/2018 của UBND tỉnh về việc ban hành kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 08/NQ-CP ngày 24/01/2008 của Chính phủ, Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng thuộc Chi cục sáp nhập với Trung tâm Thông tin khoa học công nghệ và Tin học thành Trung tâm Đo lường, Thử nghiệm và Thông tin khoa học thành Trung tâm Đo lường, Thử nghiệm và Thông tin khoa học. Trung tâm mới đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2019.
Về cơ cấu, tổ chức:hiện nay, với chức năng là cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, Chi cục có 3 phòng chuyên môn với tổng số 14 công chức và người lao động. Trong đó có 2 người trình độ thạc sĩ, 10 người trình độ đại học.
Về cơ sở vật chất:năm 1999 Chi cục được tỉnh đầu tư xây dựng trụ sở làm việc và Nhà chuẩn Đo lường - Thí nghiệm, với diện tích 2.313,4 m2 tại số 5, phố Đức Minh, phường Tân Bình, TP.Hải Dương. Sau 2 năm triển khai, ngày 15/12/2001 Công trình xây dựng nhà chuẩn đã được bàn giao đúng tiến độ và đưa vào sử dụng phục vụ có hiệu quả công tác quản lý và hoạt động dịch vụ của Chi cục. Từ ngày 01/01/2019 Chi cục chuyển về trụ sở mới, số 209, đường Nguyễn Lương Bằng, TP.Hải Dương, trụ sở Chi cục chuyển giao cho Trung tâm Đo lường, Thử nghiệm và Thông tin khoa học.
Về năng lực hoạt động:đây là giai đoạn có nhiều biến động, Đảng và Nhà nước có nhiều chủ trương cụ thể nhằm đổi mới cơ chế kinh tế và hội nhập quốc tế. Hoạt động của Chi cục cũng chuyển đổi và đóng góp tích cực vào quá trình đổi mới đó. Chi cục đã tham mưu cho tỉnh ban hành nhiều văn bản để tăng cường công tác quản lý tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng; đẩy mạnh hoạt động kiểm tra chất lượng, chứng nhận chất lượng sản phẩm mới. Năm 1995 Chi cục là thành viên sáng lập hội Tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng Hải Hưng sau là Hải Dương. Từ đó, chi cục vừa là nòng cốt và đồng hành cùng hội tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng địa phương. Từ năm 2000 Chi cục đã đẩy mạnh việc hướng dẫn áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như QBACE, HACCP, GMP và ISO 9000 trên phạm vi toàn tỉnh. Từ đó có nhiều doanh nghiệp và cơ quan được cấp chứng chỉ đạt tiêu chuẩn ISO 9000. Hoạt động tiêu chuẩn, chất lượng từ quản lý sản phẩm là chủ yếu sang thúc đẩy áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến của thế giới theo hướng hội nhập, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất-kinh doanh của cơ sở. Các phương tiện đo lường được kiểm định, hiệu chuẩn năm sau cao hơn năm trước; trang thiết bị được đầu tư theo hướng tập trung cho các lĩnh vực có thế mạnh như điện, dung tích và một số phương tiện đo có chiều hướng phát triển như Taximet, phương tiện đo điện tim, kiểm định thiết bị X-quang trong chẩn đoán y tế (thiết bị X-quang chẩn đoán y tế thông thường), phép đo điện trở tiếp địa chống sét,v.v... năng lực của Chi cục từng bước đáp ứng các yêu cầu quản lý nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng và nhu cầu quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa của các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp. Đến nay 100% cơ quan hành chính nhà nước cấp tỉnh, cấp huyện (đã bao gồm các cơ quan trực thuộc) và 100% UBND cấp xã (tính đến hết năm 2019) thực hiện công bố hệ thống quản lý tại cơ quan phù hợp tiêu chuẩn; hàng trăm doanh nghiệp được thụ hưởng từ hoạt động năng suất, chất lượng (về kinh phí hỗ trợ hoặc tư duy, nhận thức); hàng vạn phương tiện đo được kiểm định, hiệu chuẩn; hàng ngàn mẫu sản phẩm, hàng hóa được thử nghiệm góp phần bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng, góp phần thúc đẩy nâng cao năng suất, chất lượng phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Trong quá trình xây dựng và phát triển, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Hải Dương liên tục phấn đấu và đã vinh dự đượcChủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng tặng nhiều Bằng khen, UBND tỉnh tặng cờ thi đua, danh hiệu tập thể lao động xuất sắc,v.v...
Trong thời gian tới, để đáp ứng yêu cầu phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế của địa phương, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Hải Dương sẽ tiếp tục phát huy vai trò của cơ quan tham mưu giúp Sở Khoa học và Công nghệ quản lý Nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng đạt hiệu quả cao trên địa bàn tỉnh, góp phần phục vụ có hiệu quả cho sự nghiệp phát triển của ngành khoa học và kinh tế - xã hội của tỉnh.
Bài của Nguyễn Duy Hưng, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Hải Dương
Đăng trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ Hải Dương số 4 ra tháng 8 năm 2019
