Những năm gần đây, tình trạng nguồn nước bị ô nhiễm bởi hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật từ nông nghiệp, hóa chất xử lý môi trường trong nuôi trồng thủy sản, nước thải công nghiệp từ các nhà máy cộng với tình hình khai thác thủy sản quá mức đã làm cho sản lượng cua đồng ngày càng cạn kiệt.Năm 2010, Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ khoa học Hải Dương tiến hành xây dựng mô hình nuôi thử nghiệm Cua đồng thương phẩm trên địa bàn tỉnh. Quá trình thực hiện đề tài đã đưa ra quy trình kỹ thuật để nuôi Cua đồng thương phẩm phù hợp với điều kiện ở Hải Dương như sau:
1.Chuẩn bị khu vực nuôi
a. Nuôi trong ao-Nuôi cua con thành cua thịt trong các ao hồ riêng biệt. Ao nuôi tốt cần có các đặc điểm: có nguồn nước dồi dào và dễ cấp thoát nước; nền đáy ao hồ nên là loại đất thịt pha sét hay cát, không quá nhiều bùn nhão (lớp bùn không quá 20cm); đất và nước không bị nhiễm phèn, độ pH từ 6,5-8,5 và nhiệt độ nước từ 18-32 0C.
- Diện tích ao từ 1.000-2000 m2 trở lên, độ sâu từ 0,5-0,8m. Xung quanh bờ rào kỹ bằng đăng tre, tấm nhựa, lưới cước hoặc xây bờ và đặt hơi nghiêng vào ao sao cho cua không thoát ra ngoài được. Ao có cống cấp và thoát nước thuận lợi, trước cống nên có 2 lớp đăng tre hay lưới chắn cẩn thận , lớp ngoài nên đăng theo hình chữ V. Trong ao cần thả bèo hoặc các bó rơm rạ làm nơi trú ngụ cho cua khi lột xác, tránh hao hụt do chúng ăn lẫn nhau.
b. Nuôi trong ruộng, bãi- Diện tích ao từ 1.000-2000 m2 trở lên, độ sâu từ 0,5-0,8m. Xung quanh bờ rào kỹ bằng đăng tre, tấm nhựa, lưới cước hoặc xây bờ và đặt hơi nghiêng vào ao sao cho cua không thoát ra ngoài được. Ao có cống cấp và thoát nước thuận lợi, trước cống nên có 2 lớp đăng tre hay lưới chắn cẩn thận , lớp ngoài nên đăng theo hình chữ V. Trong ao cần thả bèo hoặc các bó rơm rạ làm nơi trú ngụ cho cua khi lột xác, tránh hao hụt do chúng ăn lẫn nhau.
- Chọn ruộng nuôi có địa thế bằng phẳng, giữ nước tốt, nguồn nước dồi dào, cấp thoát nước thuận lợi, chất nước không bị ô nhiễm, chất đất là loại đất thịt. Diện tích ruộng nuôi từ 200 m2 trở lên. Đào mương nuôi tạm ở góc ruộng hoặc ở ria ruộng, rộng 4x6m, sâu 0,3-0,5m. Đặt lưới chắn xung quanh ruộng. Nếu dùng nilon mỏng thì phải đóng cọc cao hơn mặt bờ 0,4-0,5m, lấy dây thép buộc nối các đầu cọc với nhau, gấp đôi tấm nilon lên dây thép cho rủ xuống đất thành 2 lớp rồi vùi sâu trong đất bờ khoảng 0,2m. Nếu chắn bằng tấm nhựa, fibrô xi măng hoặc xây bờ ao thì đầu trên đặt cao hơn mặt đất ít nhất là 0,4m, bốn góc ruộng lượn hình cung.- Trước khi nuôi 1-2 tuần, tiến hành tát cạn nước và bón vôi với tỉ lệ 7-10kg/100 m2 . Sau đó lấy nước sạch vào ao, ruộng nuôi.
- Ruộng nuôi cua có thể cấy lúa để tạo ra những khoảng trống cho cua di chuyển và tìm thức ăn được thuận lợi; sử dụng giống lúa kháng bệnh, thân lá cứng để không bị đổ ngã.
2. Vận chuyển và thả giống- Vận chuyển vào ngày mát trời, có giá thể để làm chỗ trú ẩn cho cua.
- Thời gian thả giống từ tháng 2-4 hàng năm.
- Chọn con giống khoẻ mạnh, không thương tật.
- Mật độ thả: cỡ giống từ 500-600con/kg thả với mật độ 30con/m2.
- Cần thả giống vào khu nuôi tạm trước khi đưa ra ruộng lớn để theo dõi tỷ lệ sống và ổn định môi trường sống cho cua. Sau khoảng 25-30 ngày thì đưa ra khu vực nuôi rộng.
- Có thể bổ sung thêm cỏ, rau muống, bèo vào ao, ruộng để làm nơi trú ẩn, làm thức ăn bổ sung cho cua và hạ nhiệt.
- Thường xuyên kiểm tra đề phòng chỗ rách của lưới để kịp thời khắc phục tránh thất thoát do cua bò ra ngoài. Điều chỉnh các yếu tố ôxy hoà tan, nhiệt độ, độ pH khi môi trường nước thay đổi.
3. Chăm sóc và quản lý- Thời gian thả giống từ tháng 2-4 hàng năm.
- Chọn con giống khoẻ mạnh, không thương tật.
- Mật độ thả: cỡ giống từ 500-600con/kg thả với mật độ 30con/m2.
- Cần thả giống vào khu nuôi tạm trước khi đưa ra ruộng lớn để theo dõi tỷ lệ sống và ổn định môi trường sống cho cua. Sau khoảng 25-30 ngày thì đưa ra khu vực nuôi rộng.
- Có thể bổ sung thêm cỏ, rau muống, bèo vào ao, ruộng để làm nơi trú ẩn, làm thức ăn bổ sung cho cua và hạ nhiệt.
- Thường xuyên kiểm tra đề phòng chỗ rách của lưới để kịp thời khắc phục tránh thất thoát do cua bò ra ngoài. Điều chỉnh các yếu tố ôxy hoà tan, nhiệt độ, độ pH khi môi trường nước thay đổi.
a. Chăm sóc
- Thức ăn: dùng các loại thức ăn đã chế biến dạng hạt có dinh dưỡng cao. Nếu có điều kiện thì tận dụng cá tạp và phế thải động vật phối trộn để giảm giá thành.
- Cho ăn: Căn cứ vào mùa vụ, nhiệt độ nước và giai đoạn sinh trưởng của cua để cho ăn hợp lý. Từ tháng 3 dến tháng 5, cua chủ yếu ăn thức ăn tinh. Thức ăn nên làm thành các nắm bột nhão nhỏ. Lượng thức ăn từ 20-30% trọng lượng cua. Từ tháng 6-9, cua ăn khoẻ, mau lớn nên cần cho ăn thêm rong cỏ, khoai sắn, bổ sung thức ăn viên hoặc thức ăn tự chế từ cá tạp. Từ tháng 10 trở đi, cần tăng thêm thức ăn từ động vật. Lượng thức ăn từ 7-10% trọng lượng cua.
- Mỗi ngày cho cua ăn 2 lần: buổi sáng (20-40% lượng thức ăn), buổi chiều (60-80% lượng thức ăn).
- Đặt sàng ăn tại một số điểm trong mương để kiểm tra lượng thức ăn của cua. Căn cứ vào thời tiết, nhiệt độ, tình hình ăn mồi của cua để điều tiết lượng thức ăn hàng ngày.
b. Quản lý- Cho ăn: Căn cứ vào mùa vụ, nhiệt độ nước và giai đoạn sinh trưởng của cua để cho ăn hợp lý. Từ tháng 3 dến tháng 5, cua chủ yếu ăn thức ăn tinh. Thức ăn nên làm thành các nắm bột nhão nhỏ. Lượng thức ăn từ 20-30% trọng lượng cua. Từ tháng 6-9, cua ăn khoẻ, mau lớn nên cần cho ăn thêm rong cỏ, khoai sắn, bổ sung thức ăn viên hoặc thức ăn tự chế từ cá tạp. Từ tháng 10 trở đi, cần tăng thêm thức ăn từ động vật. Lượng thức ăn từ 7-10% trọng lượng cua.
- Mỗi ngày cho cua ăn 2 lần: buổi sáng (20-40% lượng thức ăn), buổi chiều (60-80% lượng thức ăn).
- Đặt sàng ăn tại một số điểm trong mương để kiểm tra lượng thức ăn của cua. Căn cứ vào thời tiết, nhiệt độ, tình hình ăn mồi của cua để điều tiết lượng thức ăn hàng ngày.
- Nước trong ruộng luôn phải đảm bảo sâu từ 5-10cm. Thường xuyên điều chỉnh lượng nước trong ruộng.
- Điều chỉnh lượng cỏ nước ở mật độ nhất định.
- Định kỳ kiểm tra mương để phát hiện địch hại gây bệnh, dọn dẹp thức ăn thừa, xác cua chết, đảm bảo nước trong sạch.
4. Thu hoạch- Điều chỉnh lượng cỏ nước ở mật độ nhất định.
- Định kỳ kiểm tra mương để phát hiện địch hại gây bệnh, dọn dẹp thức ăn thừa, xác cua chết, đảm bảo nước trong sạch.
Thời điểm thu hoạch chủ yếu là vào tháng 10. Thu tỉa cua lớn trước, cua nhỏ giữ lại nuôi tiếp.
(Theo Trung tâm Ứng dụng TBKH Hải Dương)
