Đó là lời khẳng định của Thạc sỹ Nguyễn Thành Luân - Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa thuần (Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm) sau hai năm 2013 - 2014 xây dựng mô hình sản xuất lúa chất lượng, kháng bạc lá N20 tại Hải Dương tại xã Tân Kỳ, Hà Kỳ của huyện Tứ Kỳ và xã Thống Nhất, huyện Gia Lộc, An Đức, huyện Ninh Giang (Hải Dương) với diện tích 60 ha.
Hiện nay trên địa bàn các tỉnh phía Bắcnói chung và tỉnh Hải Dương nói riêngdiện tích lúa được gieo trồng bằng hai giống Khang Dân và Q5 vẫn là chủ yếu. Hai giống này chiếm được tỷ trọng lớn do tính thích ứng của chúng rộng, năng suất ổn định. Tuy nhiên, hai giống có nhiều nhược điểm là chất lượng gạo kém, hàm lượng amyloza cao (>23%), chất lượng thương phẩm kém, khả năng chống chịu sâu bệnh kém (nhiễm đạo ôn và rầy nâu nặng).
Xã Hà Kỳ, huyện Tứ Kỳ (Hải Dương) là một xã thuần nông nằm ở phía nam của huyện Tứ Kỳ toàn xã có 952, 21 ha đất tự nhiên, trong đó có 487,86 ha đất trồng lúa. Trong những năm qua, xã Hà Kỳ đã có nhiều đột phá về năng suất chất lượng sản phẩm nông nghiệp tạo nên sự phát triển nhanh và bền vững trong nông nghiêp và nông thôn. Xã đã mở ra một hướng đi mới trong nông nghiệp bằng sự hợp tác, liên kết với các nhà khoa học, viện trạm và các trung tâm kỹ thuật nông nghiệp cũng như các công ty giống cây trồng, vật nuôi của trung ương cũng như địa phương nhằm ứng dụng khoa học công nghệ tạo ra bộ giống tốt năng suất cao giá trị gạo ngon, đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Năm 2014, xã Hà Kỳ đã được tiếp nhận giống lúa N20 của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa thuần (Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm) đã triển khai khảo nghiệm trên diện tích 15 ha được chia thành 5 cùng cấy tại các trên địa bàn xã. Theo Phó chủ tịch UBND xã Hà Kỳ (Tứ Kỳ) Nguyễn Văn Coóng thì qua thực tiễn gieo cấy giống lúa thuần N20 là giống lúa cho năng suất cao từ 250 - 270 kg/sào, tương đương với 69,2 tạ/ha - 74,8 tạ/ha. Nếu chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, gieo cấy đúng thời vụ có thể cho năng suất 300kg/sào, tương đương từ 83,1 - 85,8 tạ/ha. Giống lúa N20 có tính vượt trội hơn hẳn giống lúa Khang dân 18, Q5 cũng như một số giống lúa thuần khác cả về đặc tính và năng suất, kháng sâu bệnh tốt, cho năng suất cao và phù hợp với đồng đất xã Hà Kỳ.
Để có kết quả đó, Thạc sỹ Nguyễn Thành Luân - Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa thuần (Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm) cùng các cộng sự đã tổ chức 6 lớp tập huấn, phát tài liệu, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất giống lúa N20 kháng bạc lá cho cán bộ khuyến nông cơ sở và nông dân tại các địa phương thực hiện mô hình với 420 lượt người tham gia. Qua đó các hộ tham gia mô hình đều đã nắm vững lý thuyết và thực hành thành thạo các khâu kỹ thuật như bố trí thời vụ, kỹ thuật sản xuất giống, kỹ thuật ngâm ủ mạ, kỹ thuật gieo cấy, bón phân, kỹ thuật chăm sóc, phun thuốc, thu hoạch, bảo quản … Giống lúa N20 do Trung tâm Nghiên cứu và phát triển lúa thuần, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm chọn tạo từ tổ hợp lai AC5/ DH62 với nhiều ưu điểm như: sinh trưởng khoẻ, chịu rét khá, kháng rầy nâu, đạo ôn, cứng cây, chịu thâm canh khá, sinh trưởng tốt, chiều cao cây từ 110 - 115 cm, cao hơn giống BT7 khoảng 5cm, cây rất cứng có khả năng chống đổ tốt. Khả năng đẻ nhánh khỏe, số bông hữu hiệu đạt 7,4 bông/ khóm, bông dài đạt 219,2 số hạt/bông, tỷ lệ hạt lép đạt 8,6%, khối lượng nghìn hạt đạt 21,4gram. Vụ xuân, giống lúa N20 không bị nhiễm rầy nâu và bệnh bạc lá, bị nhiễm nhẹ với một số loại sâu bệnh khác như bệnh khô vằn, đạo ôn, cuốn lá, đục thân. Năng suất trung bình đạt từ 62 - 63 tạ/ha, cao gấp 1,65 – 1,87 lần so với mô hình đối chứng. Vụ mùa giống lúa N20 đạt năng suất 60 - 61 tạ/ha. Trong khi mô hình đối chứng trồng giống BT7 chỉ đạt năng suất 50 tạ/ha. Giống lúa N 20 kháng bạc lá đã giúp bà con nông dân cây mô hình tiết kiệm được 2 lần phun thuốc so với đối chứng, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm được công lao động.
Theo Tiến sỹ Ngô Doãn Đảm - Phó viện trưởng Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm thì mô hình trình diễn giống lúa N20 đã đạt năng suất cao và ổn định, vụ xuân đạt từ 62 - 63 tạ/ha tăng 65 - 87% so với mô hình đối chứng; vụ Mùa đạt năng suất 60 - 61 tạ/ha, tiết kiệm chi phí phun thuốc phòng trừ bệnh kháng bạc lá so với mô hình đối chứng. Qua đó góp phần làm phong phú thêm bộ giống lúa chống bạc lá, tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cho tỉnh Hải Dương.
Việc xây dựng thành công mô hình sản xuất lúa chất lượng, kháng bạc lá N20 trên địa bàn tỉnh đã tạo sự gắn kết giữa 3 nhà (nhà nước, nhà khoa học, nông dân) đã từng bước chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích, tăng thu nhập, cải thiện chất lượng dinh dưỡng cho người nông dân góp phần tích cực đảm bảo an ninh lương thực và ổn định xã hội của Hải Dương. Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Dương Phạm Văn Bình đã yêu cầu đối với mô hình là cần sớm đăng ký với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để được công nhận là giống cây trồng nông nghiệp mới, phải đánh giá rõ hơn đối với năng suất, chất lượng gạo, tính kháng bạc lá của giống lúa N20 và tỉnh Hải Dương có quyền sở hữu đối với giống lúa N20.
Việc ứng dụngkhoa học và công nghệ đưacác giốnglúamớinăng suất cao, chất lượngtốtvào sản xuất đãtạo ra được cơ cấu cây trồng mới, phần tạo ra thêm nhiều việc làm nhờ tăng vụ, tăng năng suất trên một đơn vị diện tích, giảm thiểu ô nhiễm môi trường về nguồn nước và tồn dư thuốc bảo vệ thực vật trong thực phẩm nhằm xây dựng một nền nông nghiệp sạch, bền vững.
Hải Ninh
