Vụ chiêm xuân 2014, lúa cho năng suất 63,61 tạ/ha, cao hơn so với vụ xuân năm trước (63,42 tạ/ha) do thời gian sinh trưởng của lúa kéo dài hơn tích lũy nhiều dinh dưỡng hơn là cơ sở để tăng năng suất lúa. Lúa mùa sớm, trung cơ bản thu hoạch xong, tỷ lệ gặt máy cao, có huyện đạt 60 - 70% như Cẩm Giàng, Nam Sách, Chí Linh. Theo báo cáo của các huyện, thành phố, thị xã dự kiến năng suất lúa vụ mùa 2014 ước đạt 55-57 tạ/ha (Mùa 2013: 54,02 tạ/ha).
Năm 2014, có hiện tượng thời tiết bất thường, cực đoan, vụ lúa xuân rét đậm, rét hại sau Lập xuân từ ngày 10 - 20/2 (làm 18.317 ha lúa bị chết, 15.000ha chủ yếu trà xuân muộn mới cấy phải gieo cấy lại) và vụ mùa chịu ảnh hưởng của bão số 3 từ ngày 16 - 17/9 đã làm khoảng 26.000 ha lúa bị đổ gây ảnh hưởng đến năng suất lúa. Ngoài hai yếu tố bất lợi trên, thời gian còn lại thời tiết cơ bản thuận lợi, đồng thời được các cấp, các ngành tăng cường quan tâm, chỉ đạo, đặc biệt là nông dân cần cù, sáng tạo, đầu tư công sức nên năng suất cây trồng đạt khá, cao hơn năm 2013. Lúa vụ xuân đạt 63,61 tạ/ha, tăng 0,19 tạ/ha so với cùng kỳ năm trước (63,42tạ/ha). Sản lượng vải đạt 48.206 tấn, tăng 10,5% (2.531 tấn) so với năm 2013 (45.675 tấn). Năng suất lúa mùa ước đạt 55-57 tạ/ha, cao hơn so với vụ mùa 2013 (54,02 tạ/ha).
Toàn tỉnh gieo cấy 62.956 ha giảm 479 ha so với vụ xuân 2013, chủ yếu do chuyển sang trồng màu và sử dụng mục đích khác. Trà sớm 7.503,7 ha, bằng 11,92%, trà muộn 55.452,3 ha, bằng 88,08%. Diện tích cấy mạ dược 17,2%; mạ sân 49,8%; gieo thẳng 33%. Diện tích lúa lai 5.218,1ha bằng 8,3%, lúa chất lượng 30.467,5 ha, bằng 48,4%); lúa thường 27.270,4 ha, bằng 43,4%. Diện tích một số giống lúa chính: BT7 13.929,6 ha (22%), Q 5 9.720,2 ha (15,4%), KD 18 7.897,6 ha (12,5%), Xi 23 3.431,5 ha (5,4%). Đến ngày 25/2 toàn tỉnh cơ bản gieo cấy xong đợt đầu theo kế hoạch và đến 10/3 cơ bản khắc phục, gieo cấy, dồn dặm xong diện tích lúa bị ảnh hưởng do rét đậm rét hại trong khung thời vụ cho phép.Toàn tỉnh có 225,94ha đất bị bỏ hóa, (đất công điền 74,27 ha, đất 03 là 151,67 ha), nhiều hơn năm 2013 (vụ xuân 2013 là 148 ha), tại 73 xã, 12/12 huyện, thành phố, thị xã, của 4.221 hộ gia đình. Các địa phương có diện tích nhiều là Gia Lộc 42,76 ha tại 10 xã; Chí Linh 40,63 ha, tại 6 xã; Cẩm Giàng 31,18 ha tại 6 xã; Kim Thành 27,87 ha tại 9 xã. Thực hiện Kế hoạch diệt chuột bảo vệ sản xuất nông nghiệp năm 2014 (UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2383/QĐ-UBND ngày 13/12/2013): Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức triển khai thực hiện đạt kết quả tốt, được nông dân đồng tình. Năm 2014, diện tích chuột hại, tỷ lệ hại, mức độ hại thấp nhất so với trung bình nhiều năm, bảo vệ sản xuất, giảm chi phí sản xuất cho nông dân. Tuy vậy, chuột là loài sinh sản rất nhanh, tinh khôn nên nếu công tác diệt chuột không được duy trì thường xuyên thì chuột sẽ nhanh chóng nhân lên về số lượng và gây hại trở lại.
Năng suất lúa bình quân toàn tỉnh đạt 63,61 tạ/ha, tăng 0,19 tạ/ha so với cùng kỳ năm trước 63,42 tạ/ha. Huyện đạt năng suất cao nhất là Kim Thành 68,2 tạ/ha, Bình Giang 65,9 tạ/ha, Cẩm Giàng 65,7 tạ/ha; thấp nhất là các huyện miền núi và gieo cấy nhiều diện tích lúa chất lượng như Chí Linh 58,6 tạ/ha, Thanh Miện 58,95 tạ/ha. Sản lượng lúa toàn tỉnh đạt 400.463 tấn, đạt 97,8% kế hoạch (409.500 tấn). Toàn tỉnh gieo cấy 61.954 ha, đạt 99,13% so kế hoạch (62.500 ha), giảm 518 ha so với cùng kỳ năm trước (62.472 ha), diện tích giảm chủ yếu chuyển sang phi nông nghiệp, tập trung chủ yếu tại huyện Gia Lộc, Nam Sách, Kinh Môn và một phần do mở rộng diện tích rau màu hè thu. Trong đó, Trà mùa sớm chiếm 25,3% (15.680,4 ha), giảm 1.235,3 ha so cùng kỳ năm trước; trà mùa trung 70,8% (43.847,8 ha), tăng 429,3 ha so với cùng kỳ năm trước; trà mùa muộn 3,9% (2.413,8ha), tăng 276 ha so với cùng kỳ năm trước. Diện tích lúa chất lượng chiếm 57,1% (35.360 ha), cao hơn cùng kỳ năm trước 467,9 ha. Lúa lai 2.472,6 ha (4,0% diện tích), thấp hơn cùng kỳ năm trước 355,7 ha. Diện tích cấy mạ dược chiếm 33,4%, thấp hơn so với vụ mùa năm trước 4,3%; diện tích cấy mạ sân 43,2%, tăng 2,8% cùng kỳ năm trước; diện tích gieo vãi 23,4%, tăng 1,5% so với cùng kỳ năm trước.
Tình trạng nông dân bỏ ruộng hoang hóa đã xảy ra tại 12/12 huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh, tổng diện tích 218,9 ha, ít hơn năm 2013 (vụ mùa 2013 là 297 ha), tại 73 xã với 3.921 hộ. Trong đó, diện tích đất công điền 80,11ha, diện tích đất 03 là 138,78 ha. Các huyện có diện tích đất bỏ hoang hóa nhiều là: Chí Linh 45,75 ha; TP. Hải Dương 33,44 ha; Tứ Kỳ 32,1 ha; Gia Lộc 29 ha; Cẩm Giàng 27,4 ha. Diện tích đất bỏ hóa vẫn tập trung chủ yếu ở những xã vụ trước đã bỏ hóa, chân ruộng lầy thụt, chua trũng, giao thông không thuận tiện, gần khu công nghiệp. Nguyên nhân chủ yếu do lao động già yếu, neo người, chi phí sản xuất cao, đầu tư sản xuất không hiệu quả.
Diện tích gieo trồng cây rau màu vụ xuân toàn tỉnh đạt 8.430 ha, bằng 105,4% so với kế hoạch (8.000 ha). Đầu vụ giá rau tương đối rẻ so với năm trước, đặc biệt đối với su hào, súp lơ, cải các loại; từ giữa tháng 3 đến giữa tháng 4 là thời điểm giáp vụ nên giá rau các loại tăng, giá bán tương đối cao; từ giữa tháng 4 đến hết tháng 6 giá rau tương đối ổn định, tương đương cùng kỳ năm trước. Diện tích gieo trồng toàn tỉnh đạt 8.976 ha cao hơn 420 ha so với cùng kỹ năm trước (8.556 ha), đạt 119,7% kế hoạch (7.500 ha); chủ yếu tập trung tại khu C Kim Thành, và một số xã của huyện Tứ Kỳ, Gia Lộc.
Trong năm 2015, toàn tỉnh Hải Dương thực hiện gieo cấy 62.300 ha; dự kiến năng suất: 65 tạ/ha; sản lượng thóc: 405.000 tấn. Phấn đấu gieo trồng: 8.200 ha, trong đó một số cây trồng chính: cây thực phẩm và rau các loại 5.000 ha, ngô 1.200 ha, lạc 900 ha... Mở rộng diện tích cây trồng các loại rau thực phẩm có giá trị kinh tế cao, thị trường dễ tiêu thụ như ngô nếp, ngô ngọt, khoai tây đông xuân, bí xanh. Phấn đấu toàn tỉnh giảm trà xuân sớm từ 12% năm 2014 xuống còn dưới 10% năm 2015. Các giống lúa chủ lực gồm: Giống Xi 23, X21; gieo mạ dược từ ngày 5-10/12; cấy từ ngày 25/1-5/2. Các giống chất lượng P6, nếp DT22, nếp ĐN20 là nhóm giống trà xuân trung, có khả năng chịu rét tốt, cho năng suất cao và chất lượng gạo ngon, cần gieo mạ dược.
Trà xuân muộn: không gieo mạ giống xuân muộn như BT 7, BT 7 KBL, Q5, KD18 qua đông vào trung tuần tháng 12. Đảm bảo 100% trà xuân muộn gieo mạ từ ngày 25/01 - 10/2, không gieo sớm, cấy từ ngày 10 - 28/2, gieo vãi từ ngày 5 - 20/2. Lập Xuân ngày 4/2/2015 vào 16/12 Âm Lịch, nông dân sẽ cơ bản gieo cấy trước Tết Âm lịch Ất Mùi. Các giống lúa chủ lực chỉ đạo trong cơ cấu gieo cấy: Lúa thường: Q 5, KD 18, TBR 45, TBR1, Hoa Khôi 4; Lúa chất lượng BT 7, BT 7 KBL, HT 1, RVT, nếp 97. Lúa lai Syn 6, Thục Hưng 6, Bio 404, Thịnh Dụ 11, SQ2, 27P31, Thái Xuyên 111, GS 9, BTe1.
Người nông dân trồng lúa cũng cầnchủ động đề phòng mạ già và chống rét cho mạ; giữ đủ ẩm, bón thêm phân chuồng, tro bếp mục, phân lân, tuyệt đối không bón thúc đạm cho mạ, che phủ nilon 100% cho cả mạ dược và mạ sân, dày súc để chống rét khi thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài.Tập trung mọi phương tiện sức kéo cày lật đất sớm bằng máy cày lớn để đất được ải (theo dự báo vụ đông khô hanh đất sẽ được ải), thực hiện ngả ải kỹ để tạo nền thâm canh. Mở rộng tối đa diện tích gieo vãi ở chân đất chủ động tưới tiêu và cấy mạ sân để đảm bảo có trên 85% diện tích gieo cấy mạ non, tăng cường mở rộng diện tích gieo cấy bằng máy.Chỉ gieo thẳng và cấy lúa vào những ngày có nhiệt độ trung bình trên 15oC. Nông dân cấy “một vùng, một giống, một thời gian” để thuận lợi cho áp dụng cơ giới hóa, tăng tối đa diện tích cấy máy, gặt máy, áp dụng TBKT chăm bón cây trồng. Nhân rộng mô hình sản xuất lúa tập trung. Bón phân đủ, cân đối, bón lót sâu, tăng sử dụng phân hữu cơ vi sinh, rơm rạ xử lý, tăng kali cho lúa lai và lúa chất lượng. Phương châm bón sớm, bón tập trung, “nặng đầu, nhẹ cuối” để lúa sinh trưởng sớm, đẻ nhánh tập trung, hạn chế sâu bệnh.Theo dõi sát đồng ruộng, chủ động phòng trừ kịp thời sâu bệnh hại, chú ý các đối tượng dịch hại chính bệnh đạo ôn, sâu cuốn lá, rầy nâu, đục thân, chuột. Tổ chức diệt chuột đồng loạt, tập trung từ lúc đổ ải đến trước khi cấy.
Hải Ninh (Nguồn do Sở Nông nghiệp và PTNT cung cấp)
