Theo kết quả kiểm tra mới đây của Bộ Khoa học và Công nghệ, khoảng 28% số cơ sở kinh doanh sai phạm về đo lường, tại nhiều điểm bán xăng dầu, sai số đo lường bình quân khoảng 5%; 17% vi phạm về chất lượng.
Với mức tiêu thụ xăng dầu khoảng 15 triệu mét khối tấn/năm, thì số tiền mà người tiêu dùng bị thiệt hại lên tới hàng nghìn tỉ đồng.
Vẫn còn nhiều sai phạm ở các địa phương
Theo báo cáo của Thanh tra Sở KHCN Kiên Giang mới đây cho thấy, tình trạng vi phạm về đo lường trong kinh doanh xăng dầu đang ngày càng tinh vi và diễn ra khắp nơi. Tại địa phương này phát hiện hiện tượng sử dụng phần mềm vi tính để điều chỉnh cột đo nhiên liệu như: Đóng mở cầu dao điện của cột đo nhiên liệu, bấm nút trên bàn phím...
Khi mua xăng không nên mua chẵn tiền mà nên mua chẵn lít.
Trong tháng 2.2011, Thanh tra Sở KH&CN Quảng Ngãi đã tiến hành thanh tra tại 9 cơ sở kinh doanh xăng dầu với tổng số 117 phương tiện đo (78 áp kế và 39 cột bơm xăng dầu), giám định 17 phương tiện đo lường, trưng cầu giám định chất lượng 4 mẫu xăng dầu. Trong đó, có 2 cột bơm không đạt yêu cầu về đo lường, 7 cột bơm mất niêm phong chì.
Còn tại Nam Định, cơ quan chức năng đã tiến hành thanh tra chuyên đề “đo lường và chất lượng xăng dầu” đối với 27 đơn vị kinh doanh xăng. Qua đó phát hiện 5/27 đơn vị (đều là những doanh nghiệp tư nhân) không chấp hành quy định pháp luật về đo lường đối với việc thực hiện phép đo trong thương mại bán lẻ.
Theo Bộ Công Thương, những con số trên mới phản ánh được phần nào thực trạng xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
Khi mua xăng không nên mua chẵn tiền
Kết quả thanh tra cho thấy, sai phạm tập trung vào hai hình thức là gian lận về đo lường và gian lận về chất lượng. Tuy nhiên, trên thực tế, hình thức gian lận về đo lường thường xảy ra phổ biến hơn.
Theo khảo sát của chúng tôi, trước đây các hình thức gian lận điều chỉnh bầu đo, tháo kẹp chì (thay đổi cơ học), bị các cơ quan chức năng phát hiện, hầu như hình thức này các cửa hàng không còn sử dụng. Nay các hình thức gian lận tinh vi, kín đáo hơn để tránh sự phát hiện của các cơ quan chức năng. Thay vì dùng con chíp điện tử trong gian lận xăng dầu thông thường, các chủ cơ sở kinh doanh xăng dầu móc túi khách hàng bằng cách tác động trực tiếp vào chíp điện tử của bộ điều khiển trong cột đo xăng dầu làm thay đổi tỉ số đếm, sai lệch về số lượng xăng. Bên cạnh đó, người bán hàng còn dùng hình thức cơ học như bơm nối giữa hai khách hàng, vô hình trung người mua sau phải thanh toán thêm tiền của người mua trước.
Một điểm đáng lưu ý là thói quen của người tiêu dùng đã vô tình tiếp tay cho các cây xăng gian lận. Bởi thông thường khi đi kiểm định các cột bơm xăng, đơn vị kiểm định kẹp chì ở số lượng lít chẵn như: 5 lít, 10 lít, 20 lít, 50 lít... Tất cả các điểm đó điều chỉnh IC đúng. Khi mua hàng theo số lít trên chắc chắn lượng xăng dầu sẽ đủ. Tuy nhiên, người Việt Nam có thói quen mua xăng chẵn tiền: 20.000 - 30.000 - 50.000 đồng... lượng xăng dầu lúc đó không đúng với IC đã được điều chỉnh, mà chệch sang số lít lẻ.
Một điểm đáng lưu ý là thói quen của người tiêu dùng đã vô tình tiếp tay cho các cây xăng gian lận. Bởi thông thường khi đi kiểm định các cột bơm xăng, đơn vị kiểm định kẹp chì ở số lượng lít chẵn như: 5 lít, 10 lít, 20 lít, 50 lít... Tất cả các điểm đó điều chỉnh IC đúng. Khi mua hàng theo số lít trên chắc chắn lượng xăng dầu sẽ đủ. Tuy nhiên, người Việt Nam có thói quen mua xăng chẵn tiền: 20.000 - 30.000 - 50.000 đồng... lượng xăng dầu lúc đó không đúng với IC đã được điều chỉnh, mà chệch sang số lít lẻ.
Siết chặt hơn
Đó là khẳng định của ông Trần Văn Vinh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL - khi nói về những giải pháp nhằm hạn chế tới mức thấp nhất hình thức gian lận trong kinh doanh xăng dầu.
Trước đó, Tổng cục TCĐLCL đã ban hành nhiều văn bản pháp quy trong quản lý kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, các văn bản đó vẫn còn những “kẽ hở”. Thời gian tới, ngoài việc ban hành nhiều văn bản pháp quy chặt chẽ đối với các cơ sở cũng như công ty kinh doanh, Tổng cục TCĐLCL còn đưa ra một loạt các giải pháp ngăn ngừa hành vi gian lận đo lường cột đo xăng.
Theo đó, cột đo xăng khi kiểm định đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường, kiểm định viên phải thực hiện việc niêm phong, kẹp chì để ngăn ngừa việc tự ý tháo lắp, chỉnh sửa. Sau khi kiểm định đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường cần lập biên bản hiện trạng của cột đo xăng dầu và ghi những nội dung: Đối với Encoder, đối với cơ cấu truyền động nối bầu lường với Encoder, đối với van điện hai cấp... rõ từng nhãn hiệu, số chế tạo, mô tả hiện trạng...
Trước đó, Tổng cục TCĐLCL đã ban hành nhiều văn bản pháp quy trong quản lý kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, các văn bản đó vẫn còn những “kẽ hở”. Thời gian tới, ngoài việc ban hành nhiều văn bản pháp quy chặt chẽ đối với các cơ sở cũng như công ty kinh doanh, Tổng cục TCĐLCL còn đưa ra một loạt các giải pháp ngăn ngừa hành vi gian lận đo lường cột đo xăng.
Theo đó, cột đo xăng khi kiểm định đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường, kiểm định viên phải thực hiện việc niêm phong, kẹp chì để ngăn ngừa việc tự ý tháo lắp, chỉnh sửa. Sau khi kiểm định đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường cần lập biên bản hiện trạng của cột đo xăng dầu và ghi những nội dung: Đối với Encoder, đối với cơ cấu truyền động nối bầu lường với Encoder, đối với van điện hai cấp... rõ từng nhãn hiệu, số chế tạo, mô tả hiện trạng...
Ngoài ra, cơ quan chức năng sẽ kẹp chì kiểm định thêm ở những lượng lít lệch quy trình, thay vì số chẵn như 5, 10, 15, 20 lít... sẽ là số lẻ như 7, 8 hoặc 9 lít...(laodong.com.vn)
