Đau mắt đỏ đang lây lan nhanh ở nhiều địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Cần Thơ, Nghệ An... khiến cuộc sống đảo lộn: trẻ em nghỉ học, cha mẹ nghỉ làm để trông con hoặc cả nhà mắc bệnh. Vậy đau mắt đỏ là gì? Tại sao đau mắt đỏ lại lây qua đường hô hấp? Theo các tài liệu y khoa, đau mắt đỏ (tiếng Anh là Pinkeye hoặc Conjunctivitis) là tình trạng viêm kết mạc (một màng mỏng, bao phủ mặt trong của mi và một phần của nhãn cầu). Đau mắt đỏ thường làm cho lòng trắng của mắt có màu hồng hoặc đỏ do khi kết mạc bị viêm nhiễm, lượng máu chảy về khu vực này nhiều hơn.
Đau mắt đỏ thường do một loại siêu vi khuẩn hoặc virus gây ra. Ngoài ra còn các nguyên nhân như do dị ứng, ô nhiễm không khí, hoặc vì vật liệu, hóa chất.
Bệnh đau mắt đỏ lây lan theo con đường trực tiếp như sử dụng chung khăn mặt, chậu rửa mặt, nguồn nước, bắt tay người bệnh. Các vật trung gian như ruồi, nhặng, ấm chén, bát đũa... mà người bệnh dụi mắt rồi cầm vào cũng có khả năng lây bệnh.
Sơ đồ cấu tạo mắt. (Ảnh: Thanh Niên Online)
Ngoài ra, với đau mắt đỏ do virus rất dễ lây lan qua đường hô hấp: khi người bệnh nói chuyện hoặc ho, nhảy mũi, virus lan theo tia nước bọt bắn ra.
Tình trạng đau mắt đỏ đang diễn ra ở nhiều địa phương là do virus gây ra bởi vì tốc độ lây lan rất nhanh của nó. Hiện nay chưa có vắc xin hoặc thuốc đặc trị bệnh đau mắt đỏ do virus gây nên. Bệnh thường tự khỏi do sức đề kháng của người bệnh.
Để hạn chế đau mắt đỏ lây lan, khuyến cáo của các cơ sở y tế là bản thân mỗi thành viên trong gia đình, cả người lớn và trẻ nhỏ phải giữ vệ sinh nghiêm ngặt. Nên áp dụng những cách dưới đây đến 10 ngày sau khi được chẩn đoán bị đau mắt đỏ hoặc khi mắt hãy còn đỏ:
- Rửa tay bằng xà phòng và nước ấm nhiều lần mỗi ngày.
- Không dụi hoặc sờ vào mắt bị nhiễm trùng. Nếu chỉ có một mắt bị nhiễm trùng, tuyệt đối đừng sờ vào mắt kia. Rửa tay ngay khi sờ vào mắt hoặc mặt người bệnh.
- Bất cứ chất dịch nào tiết ra từ mắt bị nhiễm trùng đều nên rửa sạch mỗi ngày hai lần. Dùng khăn giấy thấm nước lau từ trong kéo ra ngoài bằng một động tác liền lạc, bắt đầu từ bên gần mũi. Dùng khăn giấy mới để thấm khô. Hãy cẩn thận đừng chạm vào mắt không bị nhiễm trùng.
- Dùng khăn giấy thay vì khăn vải và khăn lông để rửa và lau khô tay và mặt. Nếu không làm vậy được thì hãy giữ kỹ sao cho người khác không dùng khăn lông và khăn mặt của người bị nhiễm trùng.
- Giặt tất cả khăn bông, khăn mặt và khăn giường của người bị nhiễm trùng riêng rẽ với đồ giặt khác của gia đình. Dùng bột giặt, nước nóng nhất của máy giặt, và sấy khô trong máy sấy nóng (nếu có máy sấy).
Cách ngừa đau mắt đỏ hiệu quả
Người đau mắt đỏ có thể lây bệnh cho người khác ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Đeo kính cũng không loại trừ hết nguy cơ lây bệnh. Vậy phải làm thế nào để phòng bệnh đau mắt đỏ hiệu quả?
Khốn khổ vì đau mắt đỏ cả nhà lây nhau
Đau mắt đỏ hay còn gọi là bệnh viêm kết mạc là bệnh gặp phổ biến, xảy ra ở mọi lứa tuổi và thường gia tăng khi thời tiết chuyển mùa. Triệu chứng ban đầu của bệnh là nóng rát mắt, đau, có cảm giác cộm mắt, nhìn mờ, mi mắt sưng nề, chảy nước mắt.
Bệnh đau mắt đỏ lây truyền qua đường hô hấp, đồ dùng cá nhân như: Khăn mặt, chậu rửa mặt. Nguyên nhân gây ra hiện tượng này có thể do vi khuẩn, virus. Với những trường hợp đau mắt do virus, có thể lây qua nhiều đường nhưng đặc biệt nguy hiểm và nhanh nhất là lây qua hệ hô hấp. Bệnh nhân bị đau mắt đỏ có thể kèm theo hiện tượng viêm họng hạch hoặc đôi khi có hạch ở tay.
Người đau mắt đỏ có thể lây bệnh cho người khác ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng, việc lây bệnh diễn ra ở thời kỳ ủ bệnh. Ngay khi bệnh nhân đã khỏi vẫn có thể lây cho người khác trong vòng một tuần.
Đeo kính không loại trừ hết nguy cơ lây bệnh mà chỉ giảm thiểu khả năng lây bệnh. Nếu đeo kính nhưng vẫn dùng chung khăn mặt, chậu rửa mặt thì khả năng lây bệnh là rất lớn.
Đau mắt đỏ lây truyền qua những hạt tiết tố nhỏ li ti khi bệnh nhân ho hoặc hắt hơi; qua đồ dùng cá nhân, khăn tay; qua nước bị nhiễm khuẩn (nước hồ bơi). Vì thế, bệnh dễ lây ở trẻ em học cùng trường hoặc người sống cùng một nhà.
Triệu chứng
- Mắt đau dữ dội, cộm, cảm giác như cát trong mắt; Chảy nước mắt và có nhiều gỉ, có khi sáng ngủ dậy rỉ làm mi mắt dính chặt.
- Mi mắt sưng nhẹ, hơi đau, kết mạc sưng phù, đỏ. Bệnh thường bắt đầu từ một mắt, sau vài ba ngày đến mắt thứ hai...
- Kèm theo có thể ho, sốt nhẹ, nổi hạch trước tai (hay gặp ở trẻ em).
Phòng bệnh
Bệnh đau mắt đỏ rất dễ mắc, dễ lây cho cả nhà và cộng đồng vì vậy cần phải giữ vệ sinh thật tốt để kiểm soát tránh lây lan bệnh cho mình và những người xung quanh:
- Không dụi mắt bằng tay.
- Rửa mặt ít nhất 3 lần/ngày bằng nước sạch, khăn sạch, riêng. Giặt khăn bằng xà phòng, phơi khăn ngoài nắng. Rửa tay kỹ và thường xuyên với nước ấm, nhất là trước và sau khi tra thuốc nhỏ mắt.
- Rửa mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý (sáng, trưa, tối).
Khi đang có dịch đau mắt đỏ
- Người bệnh cần được nghỉ ngơi, điều trị cách ly, dùng thuốc theo đơn của thầy thuốc nhãn khoa. Nếu bệnh không thuyên giảm sau 5-7 ngày phải đến khám lại. Có thể dùng nước muối sinh lý 0,9% hay nước mắt nhân tạo để rửa trôi mầm bệnh, rửa trôi chất tiết và gỉ mắt, làm dịu đôi mắt đang cộm rát khó chịu. Lau rửa dịch gỉ mắt nhiều lần một ngày bằng khăn giấy hoặc cotton ẩm, sau đó vứt ngay. Cần tăng cường bổ sung chất dinh dưỡng, hoa quả, vitamin và khoáng chất tăng sức đề kháng để nhanh lành bệnh hơn.
- Người chưa mắc bệnh cần hạn chế tối đa tiếp xúc với người bệnh, khi tiếp xúc nên có khẩu trang. Trong nhà có người mắc bệnh cần hạn chế ngủ chung giường với người bệnh trong thời gian đau mắt đỏ và sau khi khỏi bệnh ít nhất 1 tuần.
- Giặt ga giường, vỏ gối, khăn tắm trong nước tẩy và ấm.
- Tránh dùng chung các vật dụng như khăn mặt, chậu rửa.
- Rửa tay sau khi tra thuốc mắt.
- Không tra vào mắt lành thuốc nhỏ của mắt đang bị nhiễm khuẩn.
- Nếu trẻ bị bệnh nên để ở nhà, không đưa đến nhà trẻ trường học hoặc nơi đông người trong thời gian bị bệnh.
Đau mắt đỏ tuy là một bệnh cấp tính, triệu chứng rầm rộ, dễ lây nhưng thường lành tính ít để lại di chứng, tuy nhiên bệnh thường gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, học tập và lao động, có không ít trường hợp bệnh kéo dài và có biến chứng xấu ảnh hưởng thị lực sau này nên mọi người luôn có ý thức phòng bệnh tốt và cần được can thiệp kịp thời khi bị mắc bệnh.
Theo: khoahoc.com.vn
