Tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn dịch cúm gia cầm. Ảnh Internet Từ đầu năm 2014 đến nay, dịch cúm gia cầm đã phát sinh tại 14 tỉnh: Đắc Lắc, Long An, Kon Tum, Tây Ninh, Cà Mau, Khánh Hoà, Quảng Ngãi, Nam Định, Phú Yên, Lào Cai, Bà Rịa Vũng Tàu, Nghệ An, Quảng Bình, Hà Tĩnh; tổng số gia cầm mắc bệnh là 51.880 con, số gia cầm mắc bệnh chết, buộc phải tiêu hủy là 66.388 con;
dịch cúm A/H7N9 ở Trung Quốc đã làm 190 người mắc bệnh trong đó có 19 ca tử vong, tại tỉnh Quảng Tây tiếp giáp với biên giói Việt Nam đã có 2 người nhiễm vi rút cúm A/H7N9 (vi rút cúm A/H7N9 không gây bệnh lâm sàng trên gia cầm và hiện chưa có vác xin phòng bệnh, nên việc phát hiện, giám sát và ứng phó với chủng víut này là rất khó). Trước diễn biến ngày càng phức tạp của dịch cúm gia cầm, kết hợp với điều kiện thời tiết bất lợi, các hoạt động vận chuyển buôn bán, giết mổ gia cầm chưa được kiểm soát chặt chẽ ... nguy cơ dịch lây nhiễm và tái phát là rất lớn.
Trước tình hình đó, Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương đã thường xuyên kiểm tra các huyện, thành phố, thị xã, tập trung cán bộ kỹ thuật xuống cơ sở giám sát tình hình dịch bệnh, do vậy công tác giám sát dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm ở cơ sở đã được tăng cường, nhằm phát hiện sớm các ổ dịch, chẩn đoán bệnh kịp thời, xử lý nhanh gọn không để dịch lây lan, quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất con giống gia súc, gia cầm, áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch theo quy định.
Ngày 26/02/2014, Chi cục Thú y nhận được báo cáo của Trạm Thú y huyện Thanh Hà tại hộ nhà bà Hoàng Thị Tình, thôn Nhân Lư, xã Cẩm Chế, huyện Thanh Hà có 80 con gà ốm, chết trên tổng đàn 275 con, biểu hiện của bệnh cúm gia cầm, cùng ngày Chi cục thú y đã về kiểm tra, lấy mẫu bệnh phẩm gửi đi chẩn đoán xét nghiệm. Chiều ngày 26/02/2014 tại phiếu trả lời kết quả số 838/TYV2-CĐXN của Cơ quan Thú y vùng II phát hiện 02/02 mẫu dương tính (+) với virus cúm gia cầm H5N1.
Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Chi cục thú y đã trình UNBD tỉnh ra quyết định công bố dịch cúm gia cầm tại xã Cẩm Chế huyện Thanh Hà; BCĐ phòng chống dịch gia súc, gia cầm tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương đã triển khai đồng bộ các biện pháp chỉ đạo xã Cẩm Chế tổ chức tiêu huỷ toàn bộ số cầm mắc bệnh, thực hiện vệ sinh chuồng trại, phun thuốc tiêu độc khử trùng, rắc vôi bột toàn bộ chuồng nuôi và môi trường xung quanh; thành lập các chốt kiểm dịch tạm thời trên các trục đường giao thông ra vào xã, nghiêm cấm việc vận chuyển, buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm ra, vào địa phương. UBND xã thông báo về tình hình dịch cúm gia cầm (H5N1) tại địa phương và các biện pháp phòng chống dịch để nhân dân biết và thực hiện. Tiến hành điều tra nắm chắc số lượng, quy mô đàn, số hộ chăn nuôi, tình hình tổ chức chăn thả, diễn biến tình trạng sức khoẻ của đàn gia cầm, có biện pháp quản lý đàn ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng chuồng trại, khu vực chăn nuôi, phun thuốc khử trùng tiêu độc trên phạm vi toàn xã. Tổ chức tuyên truyền tới toàn dân về tác hại của dịch cúm gia cầm và các biện pháp phòng chống dịch; yêu cầu chủ hộ chăn nuôi ký cam kết thực hiện "5 không" (Không nuôi thả rông gia cầm; Không mua, bán gia cầm bị bệnh; Không ăn thịt gia cầm bị bệnh hoặc không rõ nguồn gốc; Không giấu dịch; Không vứt xác gia cầm bừa bãi). Ngày 26/02/2014, tổ chức tiêu hủy toàn bộ số gia cầm của 01 hộ chăn nuôi với số lượng 275 con gà.
Huyện Thanh Hà tổ chức họp đột xuất BCĐ phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm huyện, Chủ tịch UBND xã, thị trấn, trưởng thú y xã, thị trấn để phổ biến nhanh tình hình dịch và các biện pháp phòng chống dịch. Điều tra, giám sát thực trạng, tình hình chăn nuôi gia cầm trên địa bàn toàn huyện, giao cho thú y xã thường xuyên kiểm tra để phát hiện sớm dịch bệnh trên đàn gia cầm ở cơ sở. Đến nay, đã có 22 trong tổng số 25 xã, thị trấn xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch bệnh trên người và gia cầm, 20 xã đã triển khai kế hoạch phòng, chống dịch bệnh, 100% số xã, thị trấn đã kiện toàn ban chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Trạm y tế xã nắm bắt tình hình sức khỏe người dân trong khu vực xảy ra ổ dịch cúm gia cầm. UBND xã, thị trấn khẩn trương tổ chức vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng trại chăn nuôi, chợ buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm, cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm đề phòng dịch lây nhiễm. Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương đã cấp 130 nghìn liều vắc-xin tiêm phòng cho 130 nghìn con gia cầm của các xã trên. Trong những ngày đầu tháng 3/2014, huyện Thanh Hà tổ chức tiêm phòng cho toàn bộ đàn gia cầm của xã Cẩm Chế (nơi có ổ dịch) cùng các xã lân cận và xã Vĩnh Lập (nơi có ổ dịch cũ).
Tại gia đình ông Phạm Văn Mạnh ở thôn Buộm, xã Toàn Thắng (huyện Gia Lộc) nuôi 230 con gà đẻ và 28 con ngan một số gà có biểu hiện bỏ ăn. Đến ngày 3-3, đã có 143 con gà bị chết ông Mạnh đã báo với cán bộ thôn và thú y xã. Sau đó, cán bộ Trạm Thú y huyện Gia Lộc và Chi cục Thú y tỉnh đã lấy 2 mẫu bệnh phẩm gửi Cơ quan Thú y vùng II (Hải Phòng). Kết quả, cả 2 mẫu đều dương tính với vi-rút cúm gia cầm H5N1. Chi cục Thú y tỉnh đã phối hợp với Trạm Thú y huyện tiến hành tiêu hủy toàn bộ số gia cầm còn lại với tổng số 314 con gia cầm.
Đến nay, với sự chỉ đạo quyết liệt đồng bộ trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã không xuất hiện thêm ổ dịch mới, đàn gia cầm của tỉnh Hải Dương vẫn đã và đang tiếp tục phát triển ổn định. Chi cục Thú y tỉnh cũng đã tăng cường công tác kiểm soát vận chuyển, lưu thông buôn bán gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm, kiểm soát giết mổ kiểm tra vệ sinh thú y động vật, sản phẩm động vật. Tập trung chỉ đạo chiến dịch tiêm vac xin phòng bệnh định kỳ vụ Xuân cho đàn gia súc, gia cầm đạt tỷ lệ cao.
Bệnh cúm gia cầm và biện pháp phòng chống
- Bệnh cúm gia cầm thể độc lực cao, do vi rút cúm typ A, H5N1 là một bệnh truyền nhiễm cấp tính rất nguy hiểm với gà và vịt, ngan, ngỗng, gà tây, đà điểu, chim cút.
- Các loài chim cảnh và chim hoang dã nhất là vịt trời, diệc, ngỗng trời là những vật mang trùng khỏe mạnh.
- Người có thể bị bệnh cúm gia cầm và trong một số trường hợp đặc biệt, một số loài động vật có vú như hổ, mèo,.cũng có thể mắc.
1. Triệu chứng
- Thời gian nung bệnh kéo dài từ 2-5 ngày. Gia cầm bệnh sốt cao, ho, khó thở, chảy nước mắt, nước dãi ở mỏ, phù đầu và mặt, xuất huyết ở vùng da không có lông, đặc biệt ở chân, da tím tái, lông xù, đứng tụm một chỗ, khát nước, bỏ ăn và chết nhanh.
Gia cầm đi lại không bình thường, loạng choạng, run rẩy, mệt mỏi.
- Vịt nuôi và ngỗng nuôi có triệu chứng ủ rũ, ăn ít, ỉa chảy giống như gà đẻ mắc bệnh, cũng thường thấy ở các xoang cũng có hiện tượng sưng, tích nước.
2. Bệnh tích
- Mào và yếm sưng to, phù nề quanh mắt.Chỗ da không có lông bị tím bầm.
- Chân bị xuất huyết, vùng đầu xuất huyết và thâm tím. Niêm mạc phế quản phù nề có chất nhầy. Viêm xoang bụng, viêm buồng trứng có dính sợi tơ huyết.
- Xuất huyết lốm đốm ở bề mặt niêm mạc và toàn bộ đường tiêu hóa.
3. Phòng, chống bệnh
a. Phòng bệnh bằng phương pháp chăn nuôi an toàn sinh học
- Tự túc con giống, mua con giống có giấy chứng nhận kiểm dịch.
- Kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển, buôn bán, giết mổ gia cầm.
- Thực hiện các biện pháp phòng bệnh, chăm sóc, nuôi dưỡng.
- Không nuôi gia càm thả rông, vịt chạy đồng
- Giám sát dịch bệnh, phát hiện sớm gia cầm mắc bệnh, tiêu hủy gia cầm trong ổ dịch một cách triệt để.
- Vệ sinh tiêu độc thường xuyên bằng các loại thuốc sát trùng như: Vinadin 10%, Vikon 0,5%, nước vôi 2%, Iodin 1%, Clorin 1%.
b. Phòng bệnh bằng vắc xin
- Do vi rút gây bệnh liên tục biến đổi gen, vì vậy việc sản xuất vắc xin phòng bệnh cho gia cầm gặp nhiều khó khăn. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh hiệu quả.
- Để tiêm phòng khản cấp bao vây các ổ dịch cúm gia cầm, Cục Thú y chỉ đạo các địa phương dùng vắc xin H5N1 chủng RE5 do Trung Quốc sản xuất tiêm phòng cho gia cầm xung quanh vùng có dịch
* Gà 2 - 5 tuần tuổi tiêm 0,3ml vào dưới da cổ phía trên.
- Gà trên 5 tuần tuổi tiêm 0,5ml vào cơ ngực.
* Vịt từ 2-5 tuần tuổi tiêm 0,5ml dưới da giữa cổ phía trên phần gần cơ thể. Vịt trên 5 tuần tuổi tiêm 1 ml/con vào cơ ngực sau 28 ngày tiêm mũi 2 liều 1ml/con
* Ngan trên 2 tuần tuổi tiêm 0,5ml/con
- Kiểm tra, để vắc xin ở nhiệt độ phòng và lắc kỹ lọ vắc xin trước khi tiêm. Sau khi mở lắp, vắc xin chỉ dùng trong vòng 24 giờ.
- Thường xuyên thay kim trong quá trình tiêm.
- Sau khi tiêm ít nhất 14 ngày, gia cầm mới được khai thác thịt.
- Lưu ý: vắc xin phải bảo quản ở 2-8 độ C tránh ánh nắng.
Nguồn: Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương
Ninh Hải
Trước tình hình đó, Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương đã thường xuyên kiểm tra các huyện, thành phố, thị xã, tập trung cán bộ kỹ thuật xuống cơ sở giám sát tình hình dịch bệnh, do vậy công tác giám sát dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm ở cơ sở đã được tăng cường, nhằm phát hiện sớm các ổ dịch, chẩn đoán bệnh kịp thời, xử lý nhanh gọn không để dịch lây lan, quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất con giống gia súc, gia cầm, áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch theo quy định.
Ngày 26/02/2014, Chi cục Thú y nhận được báo cáo của Trạm Thú y huyện Thanh Hà tại hộ nhà bà Hoàng Thị Tình, thôn Nhân Lư, xã Cẩm Chế, huyện Thanh Hà có 80 con gà ốm, chết trên tổng đàn 275 con, biểu hiện của bệnh cúm gia cầm, cùng ngày Chi cục thú y đã về kiểm tra, lấy mẫu bệnh phẩm gửi đi chẩn đoán xét nghiệm. Chiều ngày 26/02/2014 tại phiếu trả lời kết quả số 838/TYV2-CĐXN của Cơ quan Thú y vùng II phát hiện 02/02 mẫu dương tính (+) với virus cúm gia cầm H5N1.
Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Chi cục thú y đã trình UNBD tỉnh ra quyết định công bố dịch cúm gia cầm tại xã Cẩm Chế huyện Thanh Hà; BCĐ phòng chống dịch gia súc, gia cầm tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương đã triển khai đồng bộ các biện pháp chỉ đạo xã Cẩm Chế tổ chức tiêu huỷ toàn bộ số cầm mắc bệnh, thực hiện vệ sinh chuồng trại, phun thuốc tiêu độc khử trùng, rắc vôi bột toàn bộ chuồng nuôi và môi trường xung quanh; thành lập các chốt kiểm dịch tạm thời trên các trục đường giao thông ra vào xã, nghiêm cấm việc vận chuyển, buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm ra, vào địa phương. UBND xã thông báo về tình hình dịch cúm gia cầm (H5N1) tại địa phương và các biện pháp phòng chống dịch để nhân dân biết và thực hiện. Tiến hành điều tra nắm chắc số lượng, quy mô đàn, số hộ chăn nuôi, tình hình tổ chức chăn thả, diễn biến tình trạng sức khoẻ của đàn gia cầm, có biện pháp quản lý đàn ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng chuồng trại, khu vực chăn nuôi, phun thuốc khử trùng tiêu độc trên phạm vi toàn xã. Tổ chức tuyên truyền tới toàn dân về tác hại của dịch cúm gia cầm và các biện pháp phòng chống dịch; yêu cầu chủ hộ chăn nuôi ký cam kết thực hiện "5 không" (Không nuôi thả rông gia cầm; Không mua, bán gia cầm bị bệnh; Không ăn thịt gia cầm bị bệnh hoặc không rõ nguồn gốc; Không giấu dịch; Không vứt xác gia cầm bừa bãi). Ngày 26/02/2014, tổ chức tiêu hủy toàn bộ số gia cầm của 01 hộ chăn nuôi với số lượng 275 con gà.
Huyện Thanh Hà tổ chức họp đột xuất BCĐ phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm huyện, Chủ tịch UBND xã, thị trấn, trưởng thú y xã, thị trấn để phổ biến nhanh tình hình dịch và các biện pháp phòng chống dịch. Điều tra, giám sát thực trạng, tình hình chăn nuôi gia cầm trên địa bàn toàn huyện, giao cho thú y xã thường xuyên kiểm tra để phát hiện sớm dịch bệnh trên đàn gia cầm ở cơ sở. Đến nay, đã có 22 trong tổng số 25 xã, thị trấn xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch bệnh trên người và gia cầm, 20 xã đã triển khai kế hoạch phòng, chống dịch bệnh, 100% số xã, thị trấn đã kiện toàn ban chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Trạm y tế xã nắm bắt tình hình sức khỏe người dân trong khu vực xảy ra ổ dịch cúm gia cầm. UBND xã, thị trấn khẩn trương tổ chức vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng trại chăn nuôi, chợ buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm, cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm đề phòng dịch lây nhiễm. Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương đã cấp 130 nghìn liều vắc-xin tiêm phòng cho 130 nghìn con gia cầm của các xã trên. Trong những ngày đầu tháng 3/2014, huyện Thanh Hà tổ chức tiêm phòng cho toàn bộ đàn gia cầm của xã Cẩm Chế (nơi có ổ dịch) cùng các xã lân cận và xã Vĩnh Lập (nơi có ổ dịch cũ).
Tại gia đình ông Phạm Văn Mạnh ở thôn Buộm, xã Toàn Thắng (huyện Gia Lộc) nuôi 230 con gà đẻ và 28 con ngan một số gà có biểu hiện bỏ ăn. Đến ngày 3-3, đã có 143 con gà bị chết ông Mạnh đã báo với cán bộ thôn và thú y xã. Sau đó, cán bộ Trạm Thú y huyện Gia Lộc và Chi cục Thú y tỉnh đã lấy 2 mẫu bệnh phẩm gửi Cơ quan Thú y vùng II (Hải Phòng). Kết quả, cả 2 mẫu đều dương tính với vi-rút cúm gia cầm H5N1. Chi cục Thú y tỉnh đã phối hợp với Trạm Thú y huyện tiến hành tiêu hủy toàn bộ số gia cầm còn lại với tổng số 314 con gia cầm.
Đến nay, với sự chỉ đạo quyết liệt đồng bộ trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã không xuất hiện thêm ổ dịch mới, đàn gia cầm của tỉnh Hải Dương vẫn đã và đang tiếp tục phát triển ổn định. Chi cục Thú y tỉnh cũng đã tăng cường công tác kiểm soát vận chuyển, lưu thông buôn bán gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm, kiểm soát giết mổ kiểm tra vệ sinh thú y động vật, sản phẩm động vật. Tập trung chỉ đạo chiến dịch tiêm vac xin phòng bệnh định kỳ vụ Xuân cho đàn gia súc, gia cầm đạt tỷ lệ cao.
Bệnh cúm gia cầm và biện pháp phòng chống
- Bệnh cúm gia cầm thể độc lực cao, do vi rút cúm typ A, H5N1 là một bệnh truyền nhiễm cấp tính rất nguy hiểm với gà và vịt, ngan, ngỗng, gà tây, đà điểu, chim cút.
- Các loài chim cảnh và chim hoang dã nhất là vịt trời, diệc, ngỗng trời là những vật mang trùng khỏe mạnh.
- Người có thể bị bệnh cúm gia cầm và trong một số trường hợp đặc biệt, một số loài động vật có vú như hổ, mèo,.cũng có thể mắc.
1. Triệu chứng
- Thời gian nung bệnh kéo dài từ 2-5 ngày. Gia cầm bệnh sốt cao, ho, khó thở, chảy nước mắt, nước dãi ở mỏ, phù đầu và mặt, xuất huyết ở vùng da không có lông, đặc biệt ở chân, da tím tái, lông xù, đứng tụm một chỗ, khát nước, bỏ ăn và chết nhanh.
Gia cầm đi lại không bình thường, loạng choạng, run rẩy, mệt mỏi.
- Vịt nuôi và ngỗng nuôi có triệu chứng ủ rũ, ăn ít, ỉa chảy giống như gà đẻ mắc bệnh, cũng thường thấy ở các xoang cũng có hiện tượng sưng, tích nước.
2. Bệnh tích
- Mào và yếm sưng to, phù nề quanh mắt.Chỗ da không có lông bị tím bầm.
- Chân bị xuất huyết, vùng đầu xuất huyết và thâm tím. Niêm mạc phế quản phù nề có chất nhầy. Viêm xoang bụng, viêm buồng trứng có dính sợi tơ huyết.
- Xuất huyết lốm đốm ở bề mặt niêm mạc và toàn bộ đường tiêu hóa.
3. Phòng, chống bệnh
a. Phòng bệnh bằng phương pháp chăn nuôi an toàn sinh học
- Tự túc con giống, mua con giống có giấy chứng nhận kiểm dịch.
- Kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển, buôn bán, giết mổ gia cầm.
- Thực hiện các biện pháp phòng bệnh, chăm sóc, nuôi dưỡng.
- Không nuôi gia càm thả rông, vịt chạy đồng
- Giám sát dịch bệnh, phát hiện sớm gia cầm mắc bệnh, tiêu hủy gia cầm trong ổ dịch một cách triệt để.
- Vệ sinh tiêu độc thường xuyên bằng các loại thuốc sát trùng như: Vinadin 10%, Vikon 0,5%, nước vôi 2%, Iodin 1%, Clorin 1%.
b. Phòng bệnh bằng vắc xin
- Do vi rút gây bệnh liên tục biến đổi gen, vì vậy việc sản xuất vắc xin phòng bệnh cho gia cầm gặp nhiều khó khăn. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh hiệu quả.
- Để tiêm phòng khản cấp bao vây các ổ dịch cúm gia cầm, Cục Thú y chỉ đạo các địa phương dùng vắc xin H5N1 chủng RE5 do Trung Quốc sản xuất tiêm phòng cho gia cầm xung quanh vùng có dịch
* Gà 2 - 5 tuần tuổi tiêm 0,3ml vào dưới da cổ phía trên.
- Gà trên 5 tuần tuổi tiêm 0,5ml vào cơ ngực.
* Vịt từ 2-5 tuần tuổi tiêm 0,5ml dưới da giữa cổ phía trên phần gần cơ thể. Vịt trên 5 tuần tuổi tiêm 1 ml/con vào cơ ngực sau 28 ngày tiêm mũi 2 liều 1ml/con
* Ngan trên 2 tuần tuổi tiêm 0,5ml/con
- Kiểm tra, để vắc xin ở nhiệt độ phòng và lắc kỹ lọ vắc xin trước khi tiêm. Sau khi mở lắp, vắc xin chỉ dùng trong vòng 24 giờ.
- Thường xuyên thay kim trong quá trình tiêm.
- Sau khi tiêm ít nhất 14 ngày, gia cầm mới được khai thác thịt.
- Lưu ý: vắc xin phải bảo quản ở 2-8 độ C tránh ánh nắng.
Nguồn: Chi cục Thú y tỉnh Hải Dương
