Từ năm 2017 - 2019, được sự cho phép của UBND tỉnh Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm đã thực hiện dự án: “Xây dựng mô hình sản xuất cây rau màu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu phục vụ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương”nhằm tạo được mô hình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, nông sản theo chuỗi giá trị, nâng cao hiệu quả sản xuất rau cho người dân và doanh nghiệp tại Hải Dương.
Năm 2016 - 2017, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩmđã tiến hành thu thập bộ giống cà rốt nhập nội từ các doanh nghiệp thử nghiệm, đánh giá và lựa chọn các giống cà rốt thích hợp trồng tại Hải Dương và phục vụ cho xuất khẩu. Sau khi thử nghiệm 5 giống gồm TN 375, New kuroda, OP.TN-K, Ti - 103 và Super VL 44. Thời gian sinh trưởng các giống dao động từ 120 - 145 ngày: giống TN 375 và OP TN-K có thời gian sinh trưởng ngắn nhất là 120 ngày. Các giống còn lại có thời gian sinh trưởng 135 - 145 ngày. Các giống cà rốt Ti 103 và Super VL44 cho năng suất thực thu và sản phẩm loại I đạt cao nhất là năng suất thực thu >50 tấn/ha, sản phẩm loại I đạt 41 - 46 tấn/ha.
Dự án sản xuất cây rau màu tập trung được triển khai trong 3 năm 2017 đến năm 2019 với 3 đối trượng cây rau: cà rốt, bắp cải và cây súp lơ tại 5 huyện Gia Lộc, Tứ Kỳ, Kim Thành, Nam Sách và Cẩm Giàng với quy mô 900 ha với 5.299 lượt hộ nông dân tham gia.
Kết quả 3 giống cải bắp gồm SaKata No71, VL 560 và Globe-Master cho thấy các giống trồng đều thích hợp điều kiện Hải Dương, giống sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh, độ thuần cao; thời gian sinh trưởng 90 - 105 ngày, thời gian thu hoạch sau trồng 75 - 85 ngày phù hợp cơ cấu mùa vụ tại Hải Dương.
Mô hình sản xuất cây cải bắp tập trung thuộc dự án xây dựng mô hình sản xuất rau đạt tiêu chuẩn xuất khẩu tại Hải Dương năm 2017 - 2019 thực hiện tại 5 xã: Lê lợi, Gia Xuyên, Gia Lương, Tân Minh Đức và Kim Tân. Năm 2017: mô hình triển khai 3 xã Gia Xuyên, Lê Lợi và Kim Tân, giống VL650 và Sakata No71 và giống đối chứng Hai mũi tên. Kết quả năng suất tổng thể giống Sakata No71 trong mô hình đạt 46,4 - 46,6 tấn/ha, tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuât khẩu 71,24 - 74,78%, năng suất mô hình đối chứng là 42,2 - 43,5 tấn/ha. Năm 2018: mô hình triển khai 3 xã Lê Lợi, Gia Lương và Kim Tân trồng giống cải bắp VL560, năng suất mô hình đạt 45,6 - 47,6 tấn/ha, tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu 77,10 - 83,88%, mô hình đối chứng đạt 42,9- 44,6 tấn/ha.Năm 2019: mô hình triển khai 3 xã Lê Lợi, Tân Minh Đức và Kim Tân với giống VL 560 và Globe-Master, năng suất mô hình đạt 47,6 - 48,9 tấn/ha, sản phẩm đạt loại 1 chiếm 81,39 - 85,92% trong khi đó mô hình đối chứng đạt 42,5 - 43,3 tấn/ha.Mô hình cải bắp dự án cho thu nhập 200,5 - 229,65 triệu đồng/ha, vượt từ 10 - 25% so với thu nhập mô hình đối chứng. Việc áp dụng quy trình kỹ thuật mới vào sản xuất góp phần tăng tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu 80,1%. Trong khi mô hình đối chứng tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là 67,2%.
Mô hình sản xuất cây súp lơ của dự án được triển khai 3 giống TV12, Sakata 1506 và Incle tại 3 xã Tân Kỳ, Đại Đồng và Tái Sơn (huyện Tứ Kỳ) thời vụ gieo hạt 20 - 25/9 và trồng 15 - 20/10 trên cơ cấu đất sau vụ lúa mùa sớm. Các giống súp lơ trong mô hình trồng sinh trưởng phát triển tốt, lá xanh đậm, phiến lá dày, khỏe, chiều dài lá 60 - 75 cm, số lá đạt 22 - 24 lá, hoa trắng, mịn, khối lượng hoa ở thời điểm thu hoạch đạt 0,7 - 1 kg/hoa. Mô hình được áp dụng biện pháp kỹ thuật phòng trừ do đó sâu bệnh gây hại trên đồng ruộng rất hạn chế. Mô hình sản xuất cây súp lơ tập trung đạt tiêu chuẩn xuất khẩu được thực hiện trên 3 xã Tân Kỳ, Tái Sơn và Đại Đồng (Tứ Kỳ). Năm 2017: mô hình triển khai 2 xã: Tân Kỳ và Tái Sơn với giống Sakata 1506 và giống đối chứng NH1610. Kết quả năng suất tổng thể giống Sakata 1506 trong mô hình đạt 32.750 cây - 33600 cây thấp hơn năng suất mô hình đối chứng NH1610 là 33.644 - 34234 cây/ha. Tuy nhiên, năng suất cây đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là 24.850 cây chiếm 76,93 - 78,90 % trong khi đó mô hình đối chứng chỉ đạt 23,172 - 23,650 cây/ha chiếm 69,53 - 71,45%. Năm 2018: mô hình triển khai 2 xã Tân Kỳ và Tái Sơn với giống Sakata 1506, TV12 và Incle, giống đối chứng Hoa tuyết VA 83. Năng suất đạt tiêu chuẩn xuất khẩu của giống là 25.866 - 27.867 cây, chiếm 80,77 - 88,59%. Trong khi đó, mô hình đối chứng chỉ đạt 24.157 - 24.657cây/ha, chiếm 65,89%. Năm 2019: mô hình triển khai 3 xã: Tân Kỳ, Đại Đồng và Tái Sơn với giống Sakata 1506, TV12 và Incle, giống đối chứng Hoa tuyết VA83, năng suất đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là 29.748 - 30.346 cây chiếm 86,57 - 90,65%. Trong khi mô hình đối chứng là 25.628 - 27.644 cây/ha chiếm 62,53 - 73,64%. Mô hình súp lơ dự án cho thu nhập 188,93 - 199,75 triệu đồng/ha, vượt 10,8 - 25,3% so với thu nhập mô hình đối chứng. Việc áp dụng quy trình kỹ thuật mới vào sản xuất góp phần tăng tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu 84,49%. Trong khi mô hình đối chứng tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là 68,6%.
Kết quả nghiên cứu đánh giá giống cà rốt Ti - 103 tại mô hình xã Cẩm Văn (Cẩm Giàng) và Minh Tân, Thái Tân (Nam Sách): cây sinh trưởng rất tốt, ít sâu bệnh, dạng củ đẹp, tỷ lệ phân nhánh thấp, chiều dài củ trung bình đạt > 21,8 cm, đường kính củ đạt 5,6 cm, màu da cam sẫm; dạng củ và chất lượng được thị trường tiêu thụ ưa chuộng. Mô hình áp dụng quy trình kỹ thuật tốt cho củ dài hơn, đường kính củ lớn hơn, dạng củ đẹp hơn và tỷ lệ củ bị phân nhánh thấp hơn mô hình đối chứng, cho thu nhập 236,98 - 267,33 triệu đồng/ha, vượt 6,01 - 16,87% so với thu nhập mô hình đối chứng. Mô hình cho lãi thuần đạt 151,49 - 160,13 triệu đồng/ha. Việc áp dụng quy trình kỹ thuật mới vào sản xuất góp phần tăng tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu đạt 78,28%. Mô hình đối chứng tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là 68,88%.
Dự án đã lựa chọn và hợp tác với 3 doanh nghiệp tham gia tiêu thụ sản phẩm mô hình, bao gồm: Công ty Cổ phần Nông sản Hưng Việt và Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu Trần Vinh và Công ty TNHH Rau quả an toàn Thanh Hà...Tổ chức ký Hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giữa lãnh đạo các xã, HTX và Doanh nghiệp hàng năm. Năm 2017: Quy mô của mô hình dự án là 250 ha. Trong đó ký Hợp đồng bao tiêu cho Công ty Cổ phần Nông sản Hưng Việt là 180 ha và Công ty TNHH Trần vinh là 70 ha. Năm 2018: Quy mô mô hình dự án là 300 ha. Trong đó ký Hợp đồng bao tiêu cho Công ty Cổ phần Nông sản Hưng Việt là 180 ha và Công ty TNHH Trần Vinh là 120 ha. Năm 2019: Quy mô mô hình dự án là 350 ha. Ký hợp đồng bao tiêu cho Công ty Cổ phần nông sản Hưng Việt là 200 ha, Công ty TNHH Trần Vinh là 100 ha và Công ty TNHH rau quả an toàn Thanh Hà là 50 ha. Kết quả thu mua nông sản phẩm cải bắp, súp lơ và cà rốt của Công ty Cổ phần Nông sản Hưng Việt và Công ty TNHH Trần Vinh hầu hết sản phẩm do Công ty Cổ phần Nông sản Hưng Việt thu mua và khoảng 10 - 15% sản phảm do công ty TNHH Trần Vinh thu mua. Sản lượng mô hình dự án được các Doanh nghiệp thu mua khoảng 70 - 75% còn lại 25 - 30% sản phẩm được các doanh nghiệp ngoài mô hình liên kết thu mua.
Môhình sản xuất cây rau màu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu phục vụ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương thực hiện từ năm 2017 - 2019 thực hiện tại 12 xã gồm Đức Chính, Cẩm Văn, Minh Tân, Thái Tân, Lê Lợi, Gia Xuyên, Phạm Trấn, Gia Lương, Tân Kỳ, Tái Sơn, Đại Đồng và Kim Tân thuộc 5 huyện Cẩm Giàng, Nam Sách, Gia Lộc, Tứ Kỳ và Kim Thành với quy mô 10 - 50 ha với giống rau màu phù hợp, chất lượng cao như bộ giống cải bắp, bao gồm Sakata No71, VL560, Globe-Master; Giống súp lơ Sakata 1506, TV12, Incle; Giống cà rốt là Ti-103 có 3 doanh nghiệp tham gia hợp tác tiêu thụ sản phẩm rau của dựa án: Công ty Cổ phần Nông sản Hưng Việt, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Trần Vinh và Công ty TNHH Rau củ quả an toàn Thanh Hà.
Mô hình sản xuất rau màu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu triển khai trong 3 năm với quy mô 900 ha với 5.299 hộ nông dân tham gia. Năm 2017: mô hình triển khai 250 ha, bao gồm: cây cải bắp (100 ha), cây cà rốt 100 ha và cây súp lơ là 50 ha. Năm 2018: quy mô 300 ha, bao gồm: cây cà rốt 150 ha, cải bắp 100 ha và cây súp lơ là 50 ha. Năm 2019, quy mô 350 ha, bao gồm: cây cà rốt 150 ha, cải bắp 100 ha và cây súp lơ là 100 ha. Mô hình 300 ha cải bắp dự án cho thu nhập 200,5 - 229,65 triệu đồng/ha, vượt 10 - 25% so với thu nhập mô hình đối chứng. Tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu 80,1%. Mô hình súp lơ dự án, quy mô 200 ha cho cho thu nhập 188,93 - 199,75 triệu đồng/ha, vượt 10,8 - 25,3% so với thu nhập mô hình đối chứng. Tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu 84,49%. Mô hình cà rốt, quy mô 400 hacho thu nhập 236,98 - 267,33 triệu đồng/ha, vượt 6,01 - 16,87% so với thu nhập mô hình đối chứng. Tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu đạt 78,28 %. Mô hình sản xuất rau: cải bắp, súp lơ và cà rốt, quy mô 900 ha rau cho thu nhập khoảng 202,700 tỷ đồng, vượt mô hình đối chứng 5 - 15%, tương đương khoảng 2,5 tỷ đồng. Mô hình dự án giúp cho doanh nghiệp giảm chi phí thu mua toàn bộ sản phẩm trên khoảng trên 8.500 triệu đồng và giảm chi phí do tổ chức, quản lý thu mua tại cơ sở và giảm hao hụt sản phẩm khoảng > 6,5 tỷ đồng...
Dự án đã tạo ra trên 540.000 công lao động nông nghiệp với thu nhập/ngày công lao động khá cao, góp phần thay đổi tập quán canh tác, sản xuất tự cung, tự cấp sang sản xuất cây trồng mới theo hướng sản xuất hàng hóa nông sản có giá trị cao...
Bài của Phạm Ninh Hải
Đăng trên Bản tin Khoa học và Công nghệ Hải Dương số 1+2 ra tháng 6/2020
