Trong quá trình chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng tại vùng Đồng bằng sông Hồng trong đó có Hải Dương, cây dưa hấu được đưa vào cơ cấu cây trồng và đã chứng tỏ là loại cây có giá trị kinh tế cao, sản xuất hàng hoá lớn, tăng đáng kể thu nhập cho người nông dân gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa. Từ đó đã hình thành nên các vùng chuyên canh sản xuất dưa hấu mang lại giá trị kinh tế cao tại các huyện điển hình trong tỉnh như Gia Lộc, Kim Thành, Tứ Kỳ,…Nam Sách là một huyện giáp TP.Hải Dương có tổng diện tích đất nông nghiệp 6050,78 ha, nhằm từng bước góp phần vào việc hoàn thành chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của các xã trong huyện. Năm 2016, huyện Nam Sách đã xây dựngmô hìnhtrình diễn giống dưa hấu lai F1 AD 779 và giống F1 Sunny nhằm bổ sung cơ cấu giống cây rau màu trên địa bàn huyện Nam Sách. Qua đó nhằm xây dựngmô hìnhtrình diễn giống dưa hấu lai F1 AD 779 và giống F1 Sunny có năng suất cao, chất lượng tốt trên địa bàn huyệnNam Sách nhằm bổ sung cơ cấu giống cây rau màu trên địa bàn huyện Nam Sách.Hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồnggiốngdưa hấu lai F1 AD 779 và giống F1 Sunny phù hợp với điều kiện địa bàn huyện Nam Sách.
Vụ xuân hè triển khai giống dưa hấu lai F1 Sunny 8 ha; giống dưa lai F1 AD 779 là 4 ha. Vụ thu đông triển khai giống dưa hấu lai F1 Sunny 10 ha tại xã An Sơn 2,5 ha, xã Thanh Quang 2,5 ha, Xã Nam Chính 1,5 ha, Xã Thái Tân 3,5 ha; giống dưa hấu lai F1 AD 779 triển khai 4 ha tại xã An Sơn 1 ha, xã Thanh Quang 2 ha, xã Thái Tân 1 ha. Để người dân tham gia mô hình thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, huyện Nam Sách đã tổ chức được 4 lớp tập huấn kỹ thuật trồng dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunnycho trên 150 lượt người tham dự. Qua các buổi tập huấn các hộ đã nắm rõ được quy trình trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh. Các hộ nông dân đã nhận thấy được tầm quan trọng của việc tuân thủ quy trình kỹ thuật trong việc trồng dưa hấu, phòng bệnh và đã áp dụng đúng quy trình kỹ thuật. Tập huấn còn nâng cao nhận thức của người dân về việc đưa tiến bộ khoa học vào xây dựng nông thôn mới.
Vụ xuân hè: tỷ lệ nảy mầm của 2 giống Sunny, AD 779 đạt từ (89 - 93%) và cao hơn 4 - 6% (so với giống Phù Đổng 85 - 86%). Mặc dù thời gian mới trồng thời tiết có rét nhưng giống Sunny và AD 779 vẫn sinh trưởng rất tốt. Sau gieo hạt, các hộ nông dân đã thực hiện làm khum che phủ ni lon trắng theo đúng chỉ đạo, nên mặc dù thời tiết còn lạnh nhưng chỉ sau 8 ngày dưa đã được 2 lá mầm, đủ tiêu chuẩn mang trồng. Giống dưa hấu lai F1 AD779 và F1 Sunny có bộ rễ khỏe, giai đoạn cây con lá mập hơn, sinh trưởng khỏe hơn. Khi trồng xong thời tiết tiếp tục lạnh kèm theo mưa phùn dài ngày (tới 20 ngày) làm cho dưa sinh trưởng và phát triển chậm, thời tiết tiếp theo nắng ấm xen kẽ mưa rào nhẹ làm cho cây sinh trưởng, phát triển thuận lợi cho việc thụ phấn, tuyển quả. Thực hiện chăm bón cân đối các loại phân, tưới, tiêu nước đảm bảo theo quy trình hướng dẫn, phun trừ sâu bệnh kịp thời nên diện tích dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunny trong vùng đều sinh trưởng phát triển tốt, cho thu hoạch tập trung từ ngày 30/5 đến ngày 3/6. Thời gian sinh trưởng giống dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunny tương đương giống Phù Đổng đối chứng. Thời tiết mưa xen kẽ nắng nóng tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh phấn trắng, sương mai, thán thư và vi khuẩn đồng loạt phát sinh gây hại trên cây dưa hấu tại thời kỳ từ chuẩn bị ra hoa đến quả non. Song do các hộ nông dân được tập huấn kỹ thuật ngay từ đầu vụ, cùng với việc kiểm tra, thăm đồng thường xuyên của Ban chủ nhiệm đề tài nên công tác hướng dẫn nông dân thực hiện phòng trừ sâu bệnh được kịp thời, đạt hiệu quả cao, vì vậy mức độ gây hại của sâu bệnh không đáng kể. Giống Sunny và giống AD779 chỉ bị nhiễm một số bệnh thán thư, phấn trắng ở mức độ nhẹ, còn giống Phù đổng bị nhiễm bệnh ở mức trung bình.
- Vụ thu đông: Tỷ lệ nảy mầm của hạt giống dưa hấu lai F1 AD 779 và Sunny đạt 95 - 97% cao hơn 6 - 7% so với giống Phù Đổng 89 - 90%. Giống dưa hấu lai F1 AD 779 và Sunny sức sinh trưởng mạnh hơn giống Phù Đổng, mặc dù bị ảnh hưởng của mưa kết hợp với gió bấc cường độ mạnh nhưng giống dưa hấu lai F1Sunny và AD 779 vẫn sinh trưởng giống Phù Đổng sinh trưởng. Sau gieo hạt 5 ngày dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunny cũng như Phù Đổng đều đạt 2 lá mầm và mang trồng, sau khi trồng thời tiết thuận lợi, dưa hấu sinh trưởng tốt cho thu hoạch tập trung vào 28/10 - 02/11. Thời gian sinh trưởng giống dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunny tương đương giống phù đổng. Thời kỳ chuẩn bị thu hoạch lá dưa giống dưa hấu lai F1 AD 779 và Sunny bền hơn giống Phù Đổng. Do vậy chất lượng quả giống dưa hấu lai F1 AD 779 và Sunny tốt hơn. Điều kiện thời tiết thuận lợi cùng với việc kiểm tra, thăm đồng thường xuyên của Ban chủ nhiệm đề tài hướng dẫn nông dân thực hiện phòng trừ sâu bệnh được kịp thời, đạt hiệu quả cao, vì vậy mức độ gây hại của sâu bệnh không đáng kể.
Giống F1 AD 779 và Sunny ở 2 vụ xuân hè và thu đông đều cao hơn giống Phù Đổng từ 2 - 3 quả; trọng lượng quả trung bình của giống AD 779 và giống Sunny cao hơn so với giống phù Đổng từ 0,11 - 0,36 kg/quả nên năng suất giống AD 779 và Sunny cao hơn giống Phù Đổng. Giống dưa hấu lai F1 AD779 và F1 Sunny có bản lá dầy cứng, to và đứng, màu xanh sinh trưởng phát triển tốt, chống chịu sâu bệnh tốt khi gặp thời tiết nắng, nóng và mưa dông sau mưa không có hiện tượng bị rách, gẫy, rủ lá, khả năng quang hợp tổng hợp chất dinh dưỡng vào cây tốt hơn giống Phù Đổng lá dầy trung bình màu xanh đậm nhưng mỏng dễ bị nhiễm bệnh khi gặp thời tiết nắng, nóng và mưa dông, độ bền của lá kém hơn giống dưa hấu F1 AD 779 và F1 Sunny. Giống F1 AD 779 có mã tối hơn, hoa dối, xanh đen, giống Sunny và Phù Đổng có mã sáng hơn, hoa dối, xanh đen thich hợp để vận chuyển xa, xuất khẩu bán ra nước ngoài. Cả 3 giống đều có dạng thuôn dài. Dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunny ruột có màu đỏ đẹp, ít hạt, thịt quả giòn, ngọt, thời gian bảo quản cũng dài hơn các giống dưa khác. Dưa hấu Phù Đổng ruột có màu đỏ đẹp, nhưng nhiều hạt, thịt quả xốp mọng nước.
Giống dưa hấu Lai F1 AD 779 và Sunny là giống mới có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, nhiễm một số loại bệnh gây hại nhẹ hơn giống Phù Đổng, cho năng suất cao, chất lượng tốt. Mặc dù giá hạt giống của giống dưa hấu Lai AD 779 và F1 Sunny cao hơn giống Phù Đổng, nhưng do năng suất cao hơn nên cho hiệu quả hơn giống Phù Đổng.
Mô hình dưa hấu lai F1 Sunny 18 ha và 8 ha dưa hấu lai F1AD 779: Vụ xuân hè: Triển khai 8 ha giống dưa hấu lai F1 Sunny trong đó xã Nam Chính 2 ha, xã Thanh Quang 2 ha, xã Thái Tân 2 ha, xã An Sơn 2 havàtriển khai 4 ha dưa hấu lai F1 AD 779 mỗi xã 1 ha. Tỷ lệ nảy mầm đạt 90-92% cao hơn so với giống đối chứng 5 - 6% (dưa hấu Phù Đổng 85 - 86%). Có tỷ lệ nhiễm một số loại sâu bệnh gây hại ở mức độ nhẹ, thịt quả giòn và ngọt đậm; trọng lượng quả trung bình giống dưa hấu lai F1 Sunny đạt từ 3,39-3,41 kg/quả, giống AD779 đạt từ 3,41-3,46 kg/quả cao hơn giống Phù Đổng (đạt từ 3,33 - 3,36 kg/quả). Năng suất đạt từ 1487-1540 kg/sào, cao hơn giống Phù Đổng từ 30 - 75 kg/sào. Hiệu quả kinh tế trừ chi phí cho sản xuất thì giống Sunny lãi từ được 4,705 - 4,780 triệu đồng/sào, giống AD 779 lãi từ 4,82 - 4.97 triệu đồng/ sào cao hơn giống Phù Đổng từ là 130.000 - 355.000 đồng/ sào.
- Vụ thu đông: Triển khai 10 ha giống dưa hấu lai F1 Sunny trong đó xã Nam Chính 1,5 ha, xã Thanh Quang 2,5 ha, xã Thái Tân 3,5 ha, xã An Sơn 2,5 ha và triển khai 4 ha dưa hấu lai F1 AD 779 xã Thanh Quang 2 ha, xã Thái Tân 1 ha, xã An Sơn 1 ha. Tỷ lệ nảy mầm của hạt giống dưa hấu lai F1 AD779 và Sunny 94 - 96% cao hơn 4 - 6% so với giống Phù Đổng. Giống dưa hấu lai F1 AD 779 và F1 Sunny có bản lá dầy cứng, to và đứng màu xanh sinh trưởng phát triển tốt hơn tăng khả năng quang hợp, tổng hợp chất dinh dưỡng vào cây hơn do vậy mà tỷ lệ kháng bệnh tốt hơn, cho năng suất cao hơn giống Phù Đổng lá dầy trung bình màu xanh nhưng mỏng, độ bền của lá kém hơn giống dưa hấu F1 AD 779 và F1 Sunny. Năng suất đạt từ 1.210 - 1335 kg, cao hơn giống Phù Đổng từ 35 - 145 kg. Hiệu quả kinh tế trừ chi phí cho sản xuất thì giống Sunny lãi được 9,85 - 10,345 triệu đồng/sào, giống AD 779 lãi từ 10,895 - 11,225 triệu đồng/ sào cao hơn giống Phù Đổng là 385.000 - 1.585.000 đồng/sào.
Giống dưa hấu lai F1 AD 779 và Sunny là giống mới có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, có tỷ lệ nhiễm một số loại sâu bệnh gây hại ở mức độ nhẹ, cho năng suất cao hơn giống Phù Đổng đối chứng, thịt quả giòn và ngọt đậm. Đa số nông dân tham gia mô hình sản xuất đều đánh giá cao về hiệu quả kinh tế cũng như khả năng nhiễm một số loại bệnh nhẹ hơn giống đối chứng phù hợp với điều kiện canh tác và đồng đất của huyện, được nông dân chấp nhận đưa vào sản xuất ở năm tiếp theo.
Hải Ninh
