Trong những năm gần đây, sản xuất nông nghiệp của huyện Gia Lộc (Hải Dương) phát triển khá toàn diện nhờ nắm bắt nhanh nhu cầu thị trường, tận dụng được các diện tích mặt nước, ngành thuỷ sản của huyện đã đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 2,4%/năm.
Năm 2015 diện tích nuôi cá là 1.227 ha, nhiều mô hình nuôi thuỷ sản giống mới cho giá trị kinh tế cao như cá chép lai, cá rô phi đơn tính, cá chim trắng,... đã được áp dụng, năng suất trung bình đạt 6 - 7 tấn/ha. Tuy nhiên, việc áp dụng các TBKT nuôi thuỷ sản của các hộ nông dân còn nhiều hạn chế. Hiện nay nhu cầu tiêu dùng của xã hội ngày càng cao về chất lượng, mẫu mã đẹp đối với các sản phẩm tiêu dùng nói chung và đối với các sản phẩm thủy sản nói riêng trong đó có giống cá rô phi đơn tính đực lai xa được người tiêu dùng ưa chuộng, khối lượng thương phẩm lớn, giá bán cao so với dòng rô phi khác đặc biệt tại các thị trường lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh…
Năm 2015 được sự cho phép của UBND tỉnh Hải Dương, phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Gia Lộc đã thực hiện Dự án “Ứng dụng kỹ thuật tiến bộ xây dựng vùng sản xuất thủy sản hàng hóa tập trung tại huyện Gia Lộc”, thuộc Chương trình Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ phát triển sản xuất nông sản hàng hóa góp phần xây dựng nông thôn mới tỉnh Hải Dương giai đoạn 2011 - 2015. Dự án đã xây dựng và thực hiện 2 mô hình là xây dựng mô hình vùng nuôi thương phẩm cá rô phi đơn tính đực lai xa theo phương thức thâm canhvới diện tích 15 ha tại 2 xã Quang Minh và Hồng Hưng (Gia Lộc); Xây dựng mô hình nuôi thương phẩm cá rô phi đơn tính đực lai xa qua đông với diện tích 11 ha tại xã Hồng Hưng (Gia Lộc).
Mô hình vùng nuôi thương phẩm cá rô phi đơn tính đực lai xa theo phương thức thâm canh, Ban chủ nhiệm dự án đã lựa chọn được 37 hộ nuôi cá thâm canh đủ điều kiện tham gia thực hiện dự án với quy mô 15 ha tại 2 xã Hồng Hưng và Quang Minh. Trong đó xã Hồng Hưng có21 hộ; tổng diện tích 7 ha tại các thôn Phương Bằng, Phương Khê và Nhân Lý và xã Quang Minh có16 hộ; tổng diện tích 8ha tại các thôn Hậu Bổng, Đông Hào, Đỗ Xuyên, Minh Tântổ chức 2 lớp tập huấnkỹ thuật nuôi thương phẩm cá rô phi đơn tính đực lai xa cho các hộ tham gia thực hiện dự án tại 2 xã Quang Minh và Hồng Hưng. Các hộ nuôi đãxử lý đáy ao bằng chế phẩm sinh học Biof trước khi nhận cá về thả theo đúng quy trình hướng dẫn. Cỡ cá giống tại xã Hồng Hưng là 500 con/kg; có 3/21 hộ nhận giống có cỡ cá nhỏ hơn dự án quy định là 560 con/kg. Cỡ cá giống tại Quang Minh là 280 con/kg. Với tổngsố lượng 292.700 con được nuôi với mật độ 2 con/m2. Sau thời gian từ 30 - 45 ngày các hộ mới chuyển sang ao nuôi cá thịt. Đầu tháng 5 đến 25/6/2015 tốc độ phát triển đồng đều, tỉ lệ phân đàn thấp. Đến ngày 20/9/2015 có hộ đạt 700 gram/con nhưng có hộ chỉ đạt 300 gram/con. Từ tháng thứ 3 đến tháng thứ 6 tỷ lệ phân đàn cao là do những tháng này tốc độ sinh trưởng nhanh. Từ ngày 26/6- 4/7/2015 thời tiết nắng nóng, oi bức, nhiệt độ môi trường cao từ 37 - 39oC kéo dài nhiều ngày đã làm cá rô phi chết ở nhiều hộ nuôi cá nói chung, hộ tham gia dự án nói riêng. Tỷ lệ cá chết dao động từ 10 - 60%, trong đó hộ có tỷ lệ cá chết thấp nhất là 10%, tỷ lệ cá chết cao nhất là 100%. Nguyên nhân là do môi trường nước ao nuôi tại thời điểm thu mẫu có chất lượng nước không đảm bảo, đều phì dưỡng, các chỉ tiêu môi trường nước đều nằm ngoài khoảng phù hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cá. Các hộ đã tích cực sử dụng chế phẩm, thuốc sát khuẩn nguồn nước để xử lý môi trường nước ao đồng thời sử dụng vitamin để tăng sức đề kháng cho cá, trong giai đoạn cá bị bệnh hạn chế cho ăn. Sau khi trừ chi phí các hộ trung bình lãi 23,7 triệu đồng/ha, thấp hơn so dự kiến là 31,16 triệu đồng/ha.
Mô hình nuôi thương phẩm cá rô phi đơn tínhđực lai xa theo phương thức thâm canhqua đôngvới diện tích 11 ha tại xã Hồng Hưng (Gia Lộc) với mật độ nuôi 2 con/m2, số lượng giống 220.000 con. Sau khi các hộ nhận giống đa số được các hộ thả vào ao ương nhằm thuận lợi cho công tác chăm sóc, phòng chống rét khi nhiệt độ xuống thấp. Từ tháng thứ nhất đến tháng thứ 5, tốc độ sinh trưởng chậm do nhiệt độ thấp, cá kém ăn.Các hộ sử dụng chế phẩm Biof đúng quy trình, ngoài ra, căn cứ vào từng ao nuôi, điều kiện thời tiết các hộ sử dụng: thuốc vicato, Iod và chế phẩm vi sinh, sục khí nhằm phòng tránh bệnh cho cá đặc biệt là nấm. Từ 24/1/2016 - 30/1/2016 thời tiết rét đậm, rét hại, nhiệt độ trung bình ngày ở mức dưới 70c, tuy nhiên cá không bị chết.Giai đoạn ao ương, các hộ sử dụng cám công nghiệp có tỷ lệ đạm 40%, giai đoạn nuôi ao thương phẩm sử dụng thức ăn có tỷ lệ đạm 28 - 30%.Tháng 3,4/2016, khối lượng trung bình đạt 100- 150 gram/con, các hộ chuyển sang ao thương phẩm.Các hộ trong thời gian nuôi thường cho cho ăn thêm các loại dinh dưỡng tổng hợp nhằm bổ sung: vitamin, khoáng..., mực nước trong ao đạt 2- 2,5 m, không bổ sung nước khi thời tiết đang lạnh.Sau những ngày nhiệt độ thấp kéo dài, khi có nắng ấm trở lại, không cho cá ăn ngay và cho cá ăn vào 1- 2 ngày sau. Sau 9 tháng nuôi, tỷ lệ sống so với khi thả giống đạt 70- 71% trong đó: Tỷ lệ sống tại ao ương đạt 80%, chuyển sang ao thịt loại bỏ khoảng 5% những con quá nhỏ, dị hình, dị tật.Tỷ lệ sống tại ao nuôi thương phẩm đạt 90-95% so với số lượng khi chuyển sang nuôi. Khối lượng bình quân khi thu hoạch đạt 844 gram/con, trong đó đạt từ 900 gram/con trở lên có 4/17 hộ. Năng suất trung bình đạt 14,9 tấn/ha, năng suất cá rô phi đạt trung bình 12,2 tấn/ha, trung bình lãi 61,2 triệu đồng/ha, cao hơn so dự kiến là 31,16 triệu đồng/ha/vụ.
Thông qua dự án đã nâng cao kiến thức nuôi thủy sản theo công nghệ tiên tiến trong việc quy hoạch và thực hiện xây dựng các vùng nuôi thủy sản tập trung theo hướng hàng hóa, nâng cao khả năng nuôi thâm canh 2 vụ/năm với đối tượng là cá rô phi đơn tính đực lai xacho các cán bộ cơ sở, các hộ nông dân trực tiếp tham gia dự án và vùng dự án. Xây dựng vùng nuôi thương phẩm cá rô phi đơn tính đực lai xa theo phương thức công nghiệp tạo ra sự dịch chuyển cơ cấu, bổ sung thêm đối tượng nuôi trồng thủy sản nhằm đa dạng hóa cơ cấu giống thủy sản nước ngọt có giá trị hàng hóa cao.
Hải Ninh
