Huyện Thanh Hà (Hải Dương) có tổng diện tích trồng vải lên đến gần 4.000 ha chiếm trên 40% diện tích đất nông nghiệp. Bên cạnh cây vải truyền thống, Thanh Hà còn phát triển một số loại cây ăn quả khác như ổi, nhãn, đặc biệt là cây bưởi đào được người tiêu dùng ưa chuộng do có đặc tính dôn dốt chua và mẫu mã màu sắc khá đẹp.
Bưởi đào được trồng nhiều tại xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà. Từ nhiều năm nay, bưởi đào Thanh Hồng đã trở thành cây thế mạnh và là một loại sản phẩm hàng hóa đặc sản của vùng. Với giá bán từ 5.000 đồng đến 10.000 đồng/quả, mỗi năm, xã Thanh Hồng thu nhập gần 4 tỷ đồng từ bưởi đào, có thể trở thành một loại sản phẩm hàng hóa cho người dân nơi đây.
Xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà (Hải Dương) có 3 thôn gồm Lập Lễ, Nhan Bầu và Tiên Kiều với hơn 7700 nhân khẩu, 2316 hộ. Hiện nay xã có hơn 100 ha bưởi đào, Trong đó có khoảng 70 ha ở thôn Lập Lễ, còn lại ở hai thôn Nhan Bầu và Tiên Kiều. Trong những năm gần đây, cây bưởi đào xã trở thành một loại cây thế mạnh của xã và là một loại sản phẩm hàng hóa đặc sản của vùng.
Điểm khác biệt giữa bưởi đào Thanh Hồng với các loại bưởi khác trên thị trường hiện nay, đó là bưởi đến kỳ thu hoạch có màu vàng nhạt, trong cùi và múi có màu hồng đào đặc trưng, khi ăn có vị chua ngọt cùng hòa quyện. Thời gian thu hoạch vào rằm tháng tám và kéo dài đến gần Tết nguyên đán.
Theo ông Nguyễn Ngọc Tiếp ở thôn Lập Lễ, xã Thanh Hồng cho biết: Nhà ông có 80 cây bưởi đào được trồng trên diện tích 7000 m2, cây cây bưởi đào lâu năm nhất là được trồng từ năm 1982 với đường kính 20 m2. Ông là một trong những người trồng bưởi mùa nhất xã Thanh Hồng trong những năm gần đây. Để được thành công đó, trong khi hầu hết các hộ nông dân trồng bưởi của cả xã mất mùa thì ông đã dùng biện pháp kỹ thuật khoanh cây để kìm hãm sự phát triển để cây bưởi cho ra hoa sớm, thực hiện bón phân đúng, đủ tùy thuộc vào tuổi của cây. Từ cuối tháng 10 âm lịch vào những ngày nắng thì ông thực hiện xới đât mỏng, rồi để từ 5-7 ngày thì bón từ 2-2,5 kg phân lân đầu trâu hoặc phân lâm thao tùy theo các loại đất. Cũng trong thời gian đó thì thực hiện tỉa cành, bấm cành cây cho thoáng. Mỗi cây bưởi trưởng thành cho khoảng từ 200 đến 300 quả/cây/mùa, đặc biệt có những cây từ 50 năm tuổi trở lên có thể thu hoạch lên tới 1000 quả/cây/mùa, giá trị trên 20 triệu đồng/cây/mùa.
Từ khi trồng đến khi cho quả thu hoạch và bán được thì một cây bưởi mất khoảng 6 năm và đến khi thuần cũng như phát triển đồng đều thì cần phải đến 10 năm. Bưởi Thanh Hồng có những đặc điểm khác với các giống bưởi khác đó là có độ ngọt và độ nhẵn cao hơn. Điều khác biệt giữa bưởi đào Thanh Hồng với các loại bưởi khác trên thị trường hiện nay, đó là bưởi đến kỳ thu hoạch có màu vàng nhạt, trong cùi và múi có màu hồng đặc trưng, khi ăn có vị chua ngọt cùng hòa quyện. Đặc biệt, thời gian thu hoạch kéo dài, đến cuối vụ hạt teo nhỏ lại mà múi không hề bị khô. Bưởi Thanh Hồng không phun bất cứ loại thuốc bảo vệ thực vật nào nên được người dân trong tỉnh cũng như các tỉnh lân cận rất ưa chuộng.
Trong hai năm 2014 - 2015, Tiến sỹ Nguyễn Mai Thơm, Bộ môn Canh tác học, Khoa Nông học của Học viện Nông nghiệp Việt Nam cùng các cộng sự đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương cho phép đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu phục tráng và phát triển cây bưởi đào tại xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà, Hải Dương”nhằm phục tráng giống bưởi đào Thanh Hồng, hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng và chăm sóc, cải tạo một số vườn bưởi đào có năng suất thấp, những vườn trồng bưởi có năng suất và chất lượng đặc trưng của giống để phát triển thành vùng hàng hóa cây bưởi đào Thanh Hồng, Thanh Hà, Hải Dương. Đến nay, Tiến sỹ Nguyễn Mai Thơm cùng các cộng sự đã tuyển chọn được 10 cây đầu dòng để tiến hành phục tráng, gắn biển chứng nhận cho 10 cây có chất lượng cao nhất lấy mầm để nhân rộng, tiến hành ghép cải tạo nhân giống Bưởi đào Thanh Hồng chất lượng cao tại địa bàn. Tiến sỹ Thơm cũng đang nghiên cứu hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch, ghép cải tạo và bảo quản.
Theo ông Đào Văn Liêm - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà: Xã Thanh Hồng hiện có hơn 100 ha bưởi đào, trong đó khoảng 70 ha tập trung ở thôn Lập Lễ, còn lại ở thôn Nhan Bầu và Tiên Kiều. Hằng năm năng suất của xã ổn định thì đạt khoảng 2400 tấn quả nhưng những năm gần đây chỉ đạt khoảng 960 tấn tương đương 40% so với trước, bằng khoảng 13 tỷ đồng. Do bưởi đào giá trị kinh tế cao nên nhiều người cũng muốn mở rộng diện tích trồng. UBND xã Thanh Hồng đã khuyến cáo nông dân không nên trồng ồ ạt, tập trung nâng cao chất lượng bưởi, thực hiện chăm sóc cây bưởi đúng quy trình kỹ thuật, phòng trừ sâu bệnh hại kịp thời để có một mùa năng suất chất lượng cao.
Hải Ninh