Mô hình trồng giống ngô nếp lai HN88 trên đất ruộng cấy 2 vụ lúa. Các hộ nông dân xã Quảng Nghiệp đã được Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học tổ chức tham quan mô hình trồng ngô không làm đất tại xã Tứ Cường huyện Thanh Miện ngay trong vụ đông năm 2014. Song do thói quen canh tác truyền thống là cày bừa, lên luống trồng ngô nên còn một số hộ dân e ngại với phương thức làm đất tối thiểu trồng ngô. Mặc dù vậy, mô hình trồng ngô theo phương thức làm đất tối thiểu năm 2015 thành công đã tạo bước chuyển lớn trong cách làm của nông dân.
Tại xã Quảng Nghiệp, các hộ nông dân gieo hạt vào bầu từ ngày 28-30/9/2015. Sau 68-70 ngày thì ngô nếp cho thu hoạch. Kết quả theo dõi sinh trưởng phát triển của ngô nếp lai HN88 cho thấy tỷ lệ hạt nảy mầm đạt 98%, sau 35 ngày cây trổ cờ và sau 46 ngày thì cây phun râu. Tỷ lệ bắp hữu hiệu đạt 95%, trọng lượng bắp tươi trung bình đạt 285gram/bắp, năng suất thực thu của ngô nếp lai HN88 đạt 10,7 tấn/ha. Với giá bán trung bình 10.000 đồng/kg, mô hình trồng ngô nếp lai HN88 cho thu nhập 106 triệu đồng/ha, trừ chi phí nông dân thu lãi 75,8 triệu đồng/ha. So với mô hình trồng ngô theo quy trình truyền thống (lên luống tạo rãnh) thì mô hình trồng ngô làm đất tối thiểu có chi phí công lao động giảm được gần một nửa, chỉ còn 6 công lao động/ha (so với 10 công lao động/ha). Trong khi năng suát hai mô hình vẫn tương đương nhau. Xét về hiệu quả kinh tế, mô hình trồng ngô làm đất tối thiểu tăn lợi nhuận khoảng 11 triệu đồng/ha so với cách làm truyền thống.
Ông Nguyễn Đình Mỗ, thôn Gồm xã Quảng Nghiệp trồng ngô HN88 đã ba năm nay, song đây là năm đầu tiên ông trồng ngô theo cách làm đất tối thiểu. Ông Mỗ cho biết: “Trồng ngô vụ đông là một cách để tăng thu nhập cho nông dân thuần nông ở địa phương chúng tôi. Đặc biệt năm nay trồng ngô theo phương thức làm đất tối thiểu giúp tôi tiết kiệm công lao động so với cách trồng lên luống trước đây. Tôi trồng 2 sào ngô, đã bán hết cho thương lái và thu được 3,6 triệu đồng, cao hơn cả cấy lúa”.
Theo ông Nguyễn Văn Thạo, chủ nhiệm hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp xã Quảng Nghiệp, ngô HN88 là giống ngô chủ lực của xã trong vòng 5 năm trở lại đây. Năm nay, xã đã mở rộng diện tích trồng ngô từ 20 ha (năm 2014) lên 30 ha. Đặc biệt là năm nay xã triển khai mô hình trồng ngô theo phương pháp làm đất tối thiểu đã giúp nông dân giảm chi phí làm đất, mật độ trồng ngô tăng cao, nông dân thu hoạch được nhiều bắp hơn trên cùng diện tích trồng; đồng thời giúp nông dân mở rộng diện tích trồng ngô nhờ giảm công làm đất. Xã Quảng Nghiệp sẽ tiếp tục duy trì mô hình trong các năm tiếp theo vì cây ngô là thu nhập chính của cây vụ đông. Nếu tiếp tục được hỗ trợ 50% giá giống, xã Quảng Nghiệp có thể mở rộng diện tích trồng ngô vụ đông ở mức tối đa từ 80-100 ha.
Giống ngô HN88 và phương pháp trồng làm đất tối thiểu là những tiến bộ kỹ thuật không còn mới ở Hải Dương. Mô hình đã được triển khai rộng khắp và trở thành cách làm phổ biến rộng khắp huyện Thanh Miện trong những năm gần đây. Đối với huyện Tứ Kỳ nói chung và xã Quảng Nghiệp nói riêng thì đây là cách làm mới, góp phần phổ biến tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp đến với đông đảo các hộ nông dân. Mô hình do Dự án triển khai thể hiện ưu điểm trên cả ba phươn diện: giảm công lao động, giảm chi phí sản xuất; tăng năng suất tăng hiệu quả kinh tế; phát triển và mở rộng diện tích ở cùng thời điểm sản xuất. Đây là ba yếu tố quan trọng góp phần tăng hiệu quả kinh tế cây vụ đông, tăng thu nhập cho các hộ nôn dân. Mô hình cũng góp phần nâng cao trình độ thâm canh cây ngô vụ đông, hướng tới sản xuất ngô hàng hóa cho xã Quảng Nghiệp huyện Tứ Kỳ trong thời gian tới.
Nguyễn Thị Ánh