Kết quả nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Nature Cell Biology. Trong tương lai, kỹ thuật mới này có thể áp dụng để cấy tế bào gốc vào buồng trứng phụ nữ vô sinh hay những người đã quá tuổi sinh sản, cũng có thể dùng chế tạo thuốc chống lão hóa và hồi phục.
Để cách ly tế bào gốc trong buồng trứng chuột - còn gọi là tế bào gốc dòng mầm cái (FGSC) - nhóm Ji Wu đầu tiên tìm kiếm những tế bào tạo protein gọi là MVH ở buồng trứng của chuột cái trưởng thành và chuột 5 ngày tuổi. Nhóm nhận dạng những tế bào phân chia nhanh để nuôi cấy cho chúng phát triển trong phòng thí nghiệm.
Những FGSC này sau đó được tiêm vào buồng trứng của những chuột cái đã bị triệt sản bằng hóa chất. Chẳng bao lâu sau, trứng mới hình thành trong buồng trứng, chuột thụ thai với chuột đực bình thường và đẻ lứa chuột con khỏe mạnh. Để khẳng định lứa chuột con này thật sự hình thành từ trứng được cấy, nhóm đã tiêm một gien mã hóa protein phát quang vào các tế bào gốc và phát hiện chuột con sinh ra có protein này.
Cách nay 4 năm, các nhà khoa học Mỹ đã chứng tỏ có thể lấy tế bào gốc từ buồng trứng phụ nữ trưởng thành để phát triển thành tế bào trứng, tuy nhiên các phát hiện này bị nghi ngờ do trứng tạo ra không thể thụ tinh. Nghiên cứu của nhóm Wu bổ sung bằng chứng là buồng trứng có khả năng tạo trứng lâu dài sau khi sinh và theo Evelyn Telfer ở Đại học Edinburgh (Anh), bằng cách tạo lứa chuột con mới, những tế bào này đã vượt qua thử nghiệm sau cùng.
Nếu nhóm thật sự khám phá các FGSC, câu hỏi quan trọng là, phụ nữ trưởng thành có những tế bào tương tự trong buồng trứng không và vai trò của chúng? Theo tiến sĩ Wu, nếu con người có cùng loại FGSC, kỹ thuật mới có thể áp dụng để tăng tuổi sinh sản của phụ nữ. Trên lý thuyết, phụ nữ sinh ra có số lượng có hạn khoảng 2 triệu trứng. Qua thời dậy thì, con số này giảm xuống còn khoảng 400.000 và phụ nữ tuổi mãn kinh khó có thể sinh nở do lượng trứng còn quá ít.
Theo giáo sư Rboin Lovell-Badge ở Viện Nghiên cứu y học, nếu kết quả đúng như nhóm của Wu đã thực hiện và quan trọng là nếu áp dụng được cho người, đây sẽ là một phương pháp phát triển số lượng lớn trứng trong phòng thí nghiệm, phục hồi khả năng hoạt động của những buồng trứng bị hư hại hay hết trứng, tạo phôi thai cho những vợ chồng hiếm muộn, phụ nữ phải điều trị ung thư hay trong nghiên cứu tế bào gốc phôi thai.
Nguyễn Thị Thanh ST (Theo SGGP-12G)
