Tại tỉnh Hải Dương, diện tích sản xuất lúa giống chiếm tỉ lệ tương đối lớn, công nghệ được sử dụng chủ yếu để sấy thóc giống là công nghệ sấy nóng: dùng than, dầu, nhiệt được truyền trực tiếp vào vật liệu sấy làm tăng nguy cơ nóng cục bộ, thiết bị cồng kềnh, tốn diện tích nhà xưởng. Trước thực trạng đó, UBND tỉnh Hải Dương đã phê duyệt cho Trường Đại học Sao Đỏ thực hiện đề tài khoa học "Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sấy lạnh để sấy thóc giống". Đề tài thực hiện năm 2017 với mục tiêu nghiên cứu, hoàn thiện quy trình công nghệ sấy lạnh để sấy thóc giống, nâng cao tỷ lệ nảy mầm cho hạt thóc giống và đảm bảo an toàn cho cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt.
Thiết bị sấy lạnh của Trường Đại học Sao Đỏ bao gồm: 01 bơm nhiệt để tách ẩm công suất 1,5 kW, 01 mô tơ tạo chuyển động cho thùng quay cong suất 1,5 kW, hệ thống điều khiển công suất 0,05 kW, chiếu sáng 0,75 kW. Nguyên liệu sau khi được thu hoạch sẽ được loại bỏ các hạt lép thông qua máy sàng lọc chuyên dụng và được kiểm tra độ ẩm bằng máy đo độ ẩm PM60, sau đó sẽ được cho vào lò sấy của máy sấy lạnh. Sau 5 tiếng sẽ đo độ ẩm lần 1, mỗi tiếng sau sẽ tiến hành kiểm tra độ ẩm 1 lần cho đến khi độ ẩm đạt nhỏ hơn 13% thì dừng lại. Thóc được lấy ra sẽ để ở phòng có nhiệt độ từ 25-28 độ C và được đóng vào bao nilon.
Ban chủ nhiệm đề tài đã phối hợp với Công ty Cổ phần giống cây trồng Hải Dương ứng dụng công nghệ sấy lạnh để sấy ba loại thóc giống gồm: Bắc thơm, Nếp 97 và BC15 có công suất từ 8-10 tấn/mẻ. Hạt thóc giống sau khi sấy ở các chế độ được xác định độ ẩm trên máy PM600 và xác định tỷ lệ nảy mầm theo phương pháp tiêu chuẩn cũng như phương pháp truyền thống. Kết quả sau 19-22h sấy đối với từng loại, độ ẩm từ 11-13%, đạt tiêu chuẩn QCVN 01-54:2011/BNNPTNT đáp ứng yêu cầu về thóc giống của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Với công nghệ sấy lạnh, tác nhân sấy được tách ẩm trước khi đưa vào buồng sấy, nhiệt độ sấy có thể điều chỉnh thấp hơn, bằng hoặc cao hơn nhiệt độ môi trường tùy thuộc vào mật độ sấy. Ưu điểm của công nghệ này là do việc hạ thấp nhiệt độ sấy giúp vật liệu sấy không bị mất màu, mất chất do nhiệt, các chất dinh dưỡng. Tuổi thọ của thiết bị tăng và tăng tỉ lệ nảy mầm của hạt giống. Thời gian sấy từ 19-21 giờ/mẻ, điện năng tiêu thụ là 62 kwh/mẻ - thấp hơn khoảng 200 kwh so với công nghệ sấy nóng. Tổng chi phí nhân công và nhiên liệu cho 1kg thóc là 599,863 đ/kg.
Công nghệ sấy lạnh sử dụng năng lượng điện không tạo ra khí thải độc hại cho môi trường; không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động trực tiếp; không tạo ra bụi phát tán gây ô nhiễm môi trường; không gây hiệu ứng nhà kính. Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu khoa học công nghệ tỉnh Hải Dương đánh giá cao, là đề tài có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, mang lại hiệu quả kinh tế cao khi áp dụng vào thực tiễn sản xuất, góp phần phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Anh Nguyên
