Kết quả sáng kiến được gửi về Sở Khoa học và Công nghệ để thẩm định, đánh giá và xét công nhận sáng kiến đảm bảo khách quan, trung thực theo quy định tại Nghị định số 13/2012/NĐ-CP của Chính phủ ban hành về Điều lệ sáng kiến; Quyết định số 2065/QĐ-UBND ngày 19/6/2019 của UBND tỉnh và các văn bản liên quan khác.
Năm 2023, Sở Khoa học và Công nghệ đã tiếp nhận, xem xét yêu cầu công nhận sáng kiến của 495 sáng kiến (chủ yếu thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo); trong đó, 116 sáng kiến do Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị xét công nhận và 379 sáng kiến do UBND huyện, thị xã, thành phố đề nghị xét công nhận.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị xem xét, công nhận sáng kiến cấp tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ ban hành Quyết định số 201/QĐ-SKHCN ngày 28/7/2023 về việc thành lập Hội đồng xét công nhận sáng kiến cấp tỉnh năm 2023 gồm các lĩnh vực khoa học: xã hội, tự nhiên, nhân văn và lĩnh vực khác để xét công nhận các sáng kiến.
Để đảm bảo tính khách quan, khoa học, công bằng trong quá trình tổ chức đánh giá và công nhận sáng kiến cấp tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ đã xây dựng, ban hành quy chế làm việc của Hội đồng. Kết quả Hội đồng xét, công nhận 157 sáng kiến cấp tỉnh năm 2023 (đạt 31,72%) cụ thể:
- Lĩnh vực khoa học tự nhiên: 152 sáng kiến được đánh giá, nhận xét và chấm điểm. Kết quả, có 56 sáng kiến được Hội đồng lĩnh vực khoa học tự nhiên đề nghị Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ xét công nhận (đạt 36,84%).
- Lĩnh vực khoa học nhân văn: 131 sáng kiến được đánh giá, nhận xét và chấm điểm. Kết quả, có 40 sáng kiến được Hội đồng lĩnh vực khoa học nhân văn đề nghị Giám đốc Sở xét công nhận (đạt 30,53 %).
- Lĩnh vực khoa học xã hội: 210 sáng kiến được đánh giá, nhận xét và chấm điểm. Kết quả, có 59 sáng kiến được Hội đồng lĩnh vực khoa học xã hội đề nghị Giám đốc Sở xét công nhận (đạt 28,1%).
- Lĩnh vực khác: 02 sáng kiến được đánh giá, nhận xét và chấm điểm. Kết quả, có 02 sáng kiến được Hội đồng đề nghị Giám đốc Sở xét công nhận.
Qua đánh giá các Sáng kiến cho thấy: Có nhiều sáng kiến được làm tâm huyết, trí tuệ, sáng tạo và đổi mới phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy trong các môn học với biện pháp cụ thể, rõ ràng phù hợp với yêu cầu đổi mới chất lượng giáo dục hiện nay; đặc biệt nhiều sáng kiến có gắn với các vấn đề cần thiết được xã hội quan tâm và mang tính thời sự như sáng kiến:
- Thiết kế hệ thống Online quản lý số tiết nhà trường đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018 góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chuyên môn: Sáng kiến có tính mới, tác giả có sự sáng tạo trong giải pháp thiết kế hệ thống Online quản lý số tiết nhà trường đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018 góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chuyên môn của nhà trường. Sáng kiến có khả năng nhân rộng đối với các cấp học, bậc học.
- Quản lí hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường THCS: Sáng kiến đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn giáo dục; tác giả vận dụng linh hoạt các giải pháp trong quản lý để quản lí hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường THCS. Minh chứng của sáng kiến thuyết phục. Sáng kiến có khả năng nhân rộng.
- Giải pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chương trình GDPT 2018 đối với bậc học THPT tỉnh Hải Dương: Sáng kiến có tính mới, các tác giả có sự sáng tạo, vận dụng linh hoạt các giải pháp trong quản lý Chương trình GDPT 2018 mang lại hiệu quả thiết thực cho công tác quản lý. Các giải pháp tác giả đưa ra đều có đủ mục tiêu, cách tổ chức thực hiện nên dễ áp dụng cho các cơ sở giáo dục trong việc quản lý Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Sáng kiến có giá trị thực tiễn và có khả năng áp dụng rộng.
Đối với lĩnh vực chuyên môn đã có những sáng kiến đưa ra các biện pháp cụ thể, rõ ràng phù hợp với yêu cầu đổi mới trong giảng dạy, tình hình hiện nay như các sáng kiến:
- Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học Địa lí 10 nhằm phát triển
phẩm chất và năng lực cho học sinh: Sáng kiến có tính mới, tác giả đã đưa ra quy trình xây dựng sơ đồ tư duy đơn giản, dễ áp dụng; xây dựng được các sơ đồ tư duy có tính khái quát hóa cao, khoa học, sử dụng hiệu quả trong dạy học. Sáng kiến có khả năng áp dụng cao.
- Hướng dẫn giải các bài toán cực trị hình học giải tích trong không gian theo hướng phát huy năng lực học sinh: Tác giả đã xây dựng hệ thống các bài tập và ví dụ minh họa sắp xếp phân dạng theo mức độ từ nhận biết đến thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao. Các dạng toán có sự liên kết giúp học sinh hình thành những suy luận hợp lí để tìm lời giải theo nhiều hướng khác nhau.
- Xây dựng một số chuyên đề dạy học trải nghiệm sáng tạo định hướng giáo dục STEM trong dạy học Sinh học 10 - Chương trình GDPT 2018: Tác giả đã thiết kế một số chuyên đề dạy học theo định hướng giáo dục STEM với nội dung và yêu cầu sản phẩm phù hợp đối với học sinh. Thông qua các chuyên đề, học sinh tăng thêm sự hứng khởi trong học tập, phát huy được tính chủ động sáng tạo và phát triển năng lực vận dụng kiến thức lý thuyết vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.
- Rèn các kỹ năng nghe - nói - đọc - viết cho học sinh lớp 6 trong dạy - học các văn bản thông tin: Đây là một nội dung mới trong chương trình GDPT 2018. Sáng kiến đã hướng đến rèn luyện 4 kĩ năng cơ bản cho học sinh theo cấu trúc bài học. Với nội dung và những giải pháp đưa ra của sáng kiến, có thể áp dụng, phổ biến trong dạy học để giúp học sinh rèn luyện cách viết văn. Các giải pháp trình bày tương đối cụ thể, chi tiết, có thể áp dụng và phổ biến, nhân rộng.
- Vận dụng phương pháp dạy học theo dự án xây dựng các cơ sở dữ liệu về quản lý trong dạy học Tin học 12: Tác giả đã xây dựng được chủ đề dạy học “Cơ sở dữ liệu quan hệ về quản lý” theo phương pháp dạy học dự án, nội dung phù hợp với đối tượng học sinh. Sáng kiến làm cho nội dung học tập ý nghĩa hơn vì được gắn với việc giải quyết các vấn đề thực tế; học sinh được phát huy được tính chủ động, rèn luyện khả năng làm việc nhóm.
- Sử dụng tư liệu gốc hiệu quả để nâng cao chất lượng dạy học phân môn Lịch sử lớp 7: Sáng kiến giúp giáo viên và học sinh biết cách tiếp cận nguồn tư liệu gốc để dạy khách quan sinh động hơn và học tập có động lực, được khám phá và hứng thú hơn. Việc áp dụng các giải pháp trong sáng kiến giúp giáo viên thiết kế bài học hay và sáng tạo đem lại thành công cho giáo viên trong mỗi tiết học. Đây cũng là một hình thức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. Điều này đang ngày càng quan trọng khi nhà nước ta đang có những cải cách to lớn trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
- Một số biện pháp tổ chức dạy Tập đọc - tiết 2, nhằm phát triển năng lực học tập cho học sinh lớp Hai theo chương trình giáo dục phổ thông 2018: Tác giả đã lựa chọn được một vấn đề trọng tâm, và đã có đóng góp trong việc tổng hợp, hệ thống hóa kiến thức để xây dựng giải pháp phù hợp, nhất là biện pháp “Ứng dụng công nghệ thông tin và vận dụng phương pháp giáo dục STEM khi xây dựng các thiết bị dạy học số”. Các giải pháp trình bày cụ thể, trình tự các bước thực hiện giúp học sinh hứng thú với bài học hơn. Sáng kiến có khả năng áp dụng, nhân rộng với môn học khác.
Nhìn chung các sáng kiến đều đảm bảo theo yêu cầu, nội dung đã thể hiện rõ về tính mới, tính sáng tạo; khả năng áp dụng, nhân rộng; khả năng mang lại lợi ích thiết thực; tập trung giải quyết những vấn đề cấp thiết cần đổi mới phục vụ thiết thực cho công tác quản lý nhà nước, cải cách hành chính hiện nay. Đối với ngành giáo dục các sáng kiến đều đề cập tới đổi mới công tác chuyên môn giảng dạy, công tác quản lý giáo dục góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo ở các cấp học, bậc học trên địa bàn tỉnh, trong đó đã bám sát nội dung chỉ đạo chuyên môn của Bộ Giáo dục và Đào tạo như dạy học theo chủ đề, dự án kết hợp với dạy học tích hợp nhằm phát triển năng lực cho học sinh,…
Tuy nhiên, để tiếp tục nâng cao chất lượng các sáng kiến, nhất là lĩnh vực về giáo dục và đào tạo các tác giả cần viết ngắn gọn, tập trung và đúng chủ đề đặt ra, những vấn đề tồn tại, vướng mắc cần giải quyết; trong đó cần phải rõ về tính mới, tính sáng tạo và kết quả đánh giá thực tế đối với giáo viên và học sinh.
Để tiếp tục thúc đẩy phong trào sáng kiến, nâng cao chất lượng sáng kiến trong thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ đề nghị các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu các sáng kiến có tính sáng tạo, có khả năng áp dụng, nhân rộng; đồng thời động viên các tập thể, cá nhân tổ chức tốt các phong trào thi đua lao động sáng tạo, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong cơ quan, đơn vị, địa phương.
Bài của TS Nguyễn Đình Bộ
Đăng trên Bản tin Khoa học và Công nghệ Hải Dương số 4 ra tháng 8 năm 2023
