BIỂU NHẬP TIN BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tên Báo cáo KQNC*: Xây dựng mô hình sản xuất trình diễn cà chua ghép trên gốc cà tím trên địa bàn tỉnh Hải Dương.
Cấp quản lý đề tài*: ¨ Nhà nước ¨Bộ ¨ Tỉnh,Thành phố ¨ Cơ sở
Mã số đề tài (nếu có): NN.11.SNN.11
Thời gian thực hiện: 2011
Cơ quan chủ trì đề tài*: Sở NN&PTNT
Cơ quan cấp trên trực tiếp của CQ chủ trì*: UBND tỉnh Hải Dương.
Cơ quan phối hợp nghiên cứu (nếu có):
Bộ/ngành hoặc tỉnh/thành phố chủ quản*: UBND tỉnh Hải Dương
Chủ nhiệm đề tài*: Vũ Thi Hà Học hàm, học vị: Giới tính: Nữ
Đồng Chủ nhiệm: Học hàm, học vị: Giới tính: Nam/Nữ
Danh sách cá nhân tham gia nghiên cứu:
Họ và tên: Học hàm, học vị: Giới tính: Nam/Nữ
Họ và tên: Học hàm, học vị: Giới tính: Nam/Nữ
Họ và tên: Học hàm, học vị: Giới tính: Nam/Nữ
Hình thức đánh giá: ¨Nghiệm thu ¨Tổng kết
Đánh giá xếp loại: ¨Xuất sắc ¨Khá ¨Đạt ¨Không đạt
Thời gian hoàn thành BC:
12
Nơi viết BC:
Số trang báo cáo: Số trang Phụ lục: trang
Tóm tắt Báo cáo KQNC:
1- Mục tiêu:
- Xây dựng mô hình sản xuất trình diễn cà chua ghép trên gốc cà tím tại vùng chuyên canh cà chua trên địa bàn tỉnh.
- Hoàn thiện quy trình sản xuất cà chua ghép trên gốc cà tím.
2- Kết quả:
Đề tài đã được triển khai thực hiện theo đúng vụ sản xuất, địa điểm, quy mô đề ra theo hợp đồng đề tài. Vụ xuân hè tại xã An Bình, huyện Nam Sách trên diện tích 2ha (56sào), tại trang trại của ông Bùi Đình Thắng, với sự tham gia chỉ đạo tại cơ sở của Hội Phụ Nữ xã. Vụ hè thu tại xã Thượng Đạt, TP Hải Dương trên diện tích 4 ha (112 sào), với 36 hộ nông dân tham gia, do Hội nông dân xã tham gia chỉ đạo tại cơ sở.
Quy trình kỹ thuật áp dụng
Căn cứ vào quy trình kỹ thuật sản xuất cà chua ghép trên gốc cà tím do Viện Nghiên cứu Rau quả chuyển giao, Quy phạm khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng của cà chua 10TCN 219 : 2006 của Bộ Nông nghiệp và PTNT và khảo sát quy trình thâm canh cà chua của nông dân tại điểm triển khai mô hình, Ban chủ nhiệm đề tài xây dựng quy trình kỹ thuật để áp dụng trong xây dựng mô hình tại Hải Dương.
- Thời vụ trồng: Trồng trái vụ, vào 2 vụ là Xuân hè và Hè thu năm 2011. (chính vụ là vụ đông trồng tháng 9,10).
+ Vụ xuân hè: Tháng 2, đầu tháng 3.
+ Vụ hè thu: Từ ngày 15/6 đến ngày 15/9, tập trung chủ yếu vào tháng 7,8.
- Giống tham gia: Cây giống ghép do Viện nghiên cứu Rau Quả cung cấp, giống cà chua làm ngọn ghép là giống Savior ghép trên gốc cà tím EG203. Đối chứng cùng giống nhưng không ghép trồng cùng cánh đồng.
- Làm đất
+ Cày hoặc cuốc đất, phơi ải, làm tơi đất, lên luống, xử lý đất bằng vôi bột.
+ Mặt luống rộng 0,9-1m, độ cao của luống 35cm, rãnh rộng từ 40cm. Luống trồng cà chua trong điều kiện trái vụ được phủ bằng rơm rạ khô không có nấm bệnh trước khi trồng cây để gữi ẩm cho đất, tránh cỏ dại, giữ nhiệt độ bề mặt và tăng nguồn hữu cơ cho đất.
- Mật độ: Cây cách cây: 50 cm, hàng cách hàng: 70cm, 800 cây/sào.
- Bón phân:
+ Lượng phân bón cho 1 sào Bắc bộ:
Vôi bột: 15kg/sào.
Phân chuồng: 300kg/sào hoặc 30kg phân hữu cơ vi sinh.
Phân supe lân: 30kg.
Phân đạm urê: 4kg.
Phân KCl: 8kg.
Phân tổng hợp NPK Đầu trâu 13:13:13: 30kg.
+ Cách bón:
Bón lót: Toàn bộ phân hữu cơ + toàn bộ phân lân + 2/3 phân đạm + 1/3 kaly.
Bón thúc: Lượng còn lại chia đều bón thúc vào các lần (khoảng 8-9 lần) xới vun, lần 1 sau trồng 10 ngày, các lần sau cách nhau 10-15 ngày. Riêng đạm bón hết vào lần đầu tiên.
Bổ sung thêm phân Ca vào giai đoạn khi cây bắt đầu đậu quả để nâng cao chất lượng quả.
- Trồng: Trồng cây vào buổi chiều mát, khi trồng và trong quá trình chăm sóc không vun đất quá vết ghép.
- Buộc cây, cắm giàn, buộc dây: Sau trồng dùng que tre để giữ cho cây không bị lay vết ghép. Có thể cắm giàn sớm ngay sau khi trồng hoặc sau vun sới lần 1. Cắm giàn theo hình chữ A, dùng dây mềm buộc cây cà lên giàn theo hình số 8 để cà không bị đổ.
- Chăm sóc:
Tưới nước:Sau khi trồng tưới nước ngay để cây chóng hồi phục (tưới bằng gáo, cách hốc 7-10cm) cho đến khi cây hồi xanh hoàn toàn. Khi cây bắt đầu sinh trưởng mạnh thì tưới rãnh (7-10 ngày tưới 1 lần).
Tỉa chồi: Tỉa bỏ tất cả các chồi nhánh trên thân chính, chỉ giữ các chồi nhánh mọc dưới nách lá xuất hiện chùm hoa đầu tiên. Bấm ngọn và những chồi nách không cần thiết.
Sử dụng thuốc đậu quả: Trong điều kiện trái vụ cà chua sử dụng thuốc đậu quả như CPA, GA 3 nồng độ 10-15ppm để phun lên chùm hoa hoặc nhúng.
- Phòng trừ một số loại sâu bệnh hại chính: Sâu đục quả, sâu vẽ bùa, bọ phấn, rệp, bệnh sương mai, bệnh héo xanh vi khuẩn, bệnh xoăn lá, bệnh đốm lá...Trong đó 3 bệnh chủ yếu gây hại nặng là bệnh sương mai, bệnh héo xanh vi khuẩn và bệnh xoăn lá. Áp dụng biện pháp IPM, thuốc bảo vệ thực vật là biện pháp tính đến sau cùng:Luân canh các cây trồng khác họ. Làm sạch cỏ dại, tỉa bỏ lá già cho thông thoáng. Nhổ bỏ những cây bị bệnh để hạn chế nguồn bệnh.
- Thu hoạch: Thu đúng lúc khi cà chua chuyển sang màu hồng hoặc đỏ, không để dập nát, xây sát, dùng các xô nhựa sạch thu quả, phân loại quả, xếp vào các thùng gỗ nhỏ, bảo quản nơi thoáng mát. Nếu điều kiện thời tiết quá nóng hoặc mưa nhiều nên thu cà chua khi quả ở giai đoạn xanh già hoặc bắt đầu chín để tránh tình trạng mưa nhiều làm nứt quả hoặc quả bị nám do nắng.
Chú ý:Thường xuyên kiểm tra gốc cây để đất không lấp quá vết ghép, vì nếu cà chua ra rễ phụ sẽ làm mất tác dụng chống bệnh và chống úng của gốc ghép.
Kết quả mô hình
Trong vụ xuân hè, rét đậm, rét hại kéo dài bất thường trong tháng 3/2011 so với mọi năm nên cà chua bị ảnh hưởng mạnh, cây gần như ngừng sinh trưởng, lá màu huyết dụ, rất còi cọc, thời gian sinh trưởng đã kéo dài, nhất là giai đoạn từ khi trồng đến khi ra hoa, cho thu hoạch, dài hơn so với vụ hè thu trên 10 ngày. Cà không ghép sinh trưởng chậm hơn, ra hoa muộn và cho thu hoạch muộn hơn khoảng 3 ngày so với cà ghép. Do sinh trưởng, phát triển tốt hơn, bền cây hơn vì bộ rễ phát triển tốt cung cấp nhiều dinh dưỡng nên thời gian sinh trưởng và cho quả của cà ghép dài hơn không ghép khoảng 6-7 ngày.
- Vụ hè thu, thời tiết mưa nhiều nhưng cà chua ghép vẫn sinh trưởng, phát triển tốt, ngược lại cà chua Đ/C chết do bệnh héo xanh rất nhiều, phải trồng đi trồng lại nhiều lần, sinh trưởng kém, nên diện tích của gia đình trồng cà chua thường cuối cùng đã phải phá bỏ khi cây còn nhỏ, chưa ra hoa.
- Thời gian cho thu hoạch của cà chua vụ Hè thu (3 tháng) dài hơn gần 2 tháng so với vụ xuân hè (hơn 01 tháng), nên năng suất cà chua vụ hè thu cao hơn. Nguyên nhân do về cuối vụ xuân hè vào tháng 6,7 nắng nóng mưa nhiều không thích hợp cho cà chua nên cà tàn nhanh, cuối vụ hè thu vào tháng 12, tháng 1 năm sau thời tiết lạnh cà chua sinh trưởng tốt.
Khả năng chống chịu sâu bệnh của cà chua ghép
Qua theo dõi và thống kê số liệu cho thấy trong cả 2 vụ, nhất là vụ hè thu nắng nóng mưa nhiều, khả năng chống chịu bệnh héo xanh của cây cà ghép gốc cà tím tốt hơn nhiều so với cà không ghép nên tỷ lệ cây cà chết thấp. Vụ hè thu, tỷ lệ cà chết ở cà ghép chỉ 5,2%, cà không ghép 57,3% (cao hơn 10 lần), do vậy sau đó nông dân đã phải phá bỏ. Nguyên nhân là do khả năng kháng bệnh héo xanh và chống chịu điều kiện nóng ẩm của gốc cà tím tốt hơn so với gốc cà chua.
Cà chua ghép trên gốc cà tím cho quả có hình dạng và màu sắc không khác so với cà không ghép, quả thuôn dài, màu đỏ thẫm. Vụ xuân hè đường kính trung bình quả cà ghép 5,8 cm, cà không ghép 5,3cm. Vụ hè thu cà chăm sóc tốt hơn nên đường kính quả to trung bình 6,2cm.
Thời gian cho quả của cà ghép vụ hè thu chủ yếu tập trung vào giai đoạn nhiệt độ thích hợp từ tháng 10 đến tháng 01 nên quả to, năng suất quả cao hơn vụ xuân hè (thu quả từ tháng 6,7 nắng nóng, mưa nhiều).
Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất
- Vụ xuân hè: Cà chua cho nhiều quả, quả to hơn cà không ghép, số đợt cho thu quả nhiều hơn 1 đợt nên năng suất cao hơn so với cà không ghép đạt 22,2 tấn/ha, cao hơn so với Đ/C 6,6 tấn/ha, tương đương 42,8%.
Do giá bán cà quá thấp, nông dân không đầu tư chăm sóc, nên sản lượng thu hoạch chưa phản ánh được chính xác được tiềm năng năng suất có thể đạt được của cà chua ghép. Nhưng chúng tôi vẫn cập nhật số liệu năng suất là cơ sở so sánh cà ghép và cà không ghép.
- Vụ Hè thu: Trong điều kiện nắng nóng vụ hè thu, cà chua không ghép chết nhiều do bệnh héo xanh phải phá bỏ, không cho thu hoạch. Ngược lại, cà ghép gốc cà tím sinh trưởng tương đối tốt, tỷ lệ chết thấp, tỷ lệ đậu quả cao, thời gian thu hoạch kéo dài, cho năng suất cao, đạt 71,1 tấn/ha.
Ảnh hưởng của mật độ đến sinh trưởng, phát triển và năng suất cà chua ghép gốc cà tím vụ hè thu 2011
Mật độ 800 cây/sào cho năng suất 2.611 kg/sào và mật độ 900cây/sào cho năng suất 2.613 kg/sào, 2 công thức này cho năng suất cao và tương đương nhau. Mật độ 750cây/sào cho năng suất thấp nhất, thấp hơn mật độ 900cây/sào là 138kg. Như vậy, đối với cà chua ghép vụ hè thu mật độ 800-900cây/sào là hợp lý.
Ảnh hưởng của phân bón đến năng suất cà chua ghép gốc cà tím vụ hè thu 2011
Với 5 công thức thí nghiệm có liều lượng khác nhau, chúng tôi thấy: Các mức phân bón khác nhau ảnh hưởng rõ rệt tới năng suất của cà chua. Bón phân đủ lượng, cân đối NPK tạo nên năng suất, nhưng không chỉ đạm mà phân chuồng, kali và vôi bột (cung cấp Ca và xử lý đất) phải bón đủ mới cho năng suất cao, quả đẹp không bị nứt đầu. CT4 và CT5 không có sự sai khác đáng kể về năng suất và số quả nứt đầu. Liều lượng phân bón thích hợp để cà chua ghép cho năng suất cao, chất lượng tốt trên 1 sào Bắc Bộ là: CT3, CT4 và CT5:
Vôi bột: 15-30kg/sào.
Phân chuồng: 300-500kg/sào.
Phân supe lân: 30kg.
Phân đạm urê: 4kg.
Phân KCl: 8-10kg.
Phân tổng hợp NPK Đầu trâu 13:13:13: 30kg.
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA MÔ HÌNH
Sản xuất cà chua ghép vụ Hè thu 2011 cho hiệu quả kinh tế rất cao. Trên diện tích chỉ trồng 1 vụ cà chua ghép/năm, thu giá trị trên 600 triệu/ha (22,9triệu/sào), lãi thuần trên 450 triệu đồng/ha (trên 16 triệu đồng/sào).
Do vùng chuyên canh cà chua tại xã Thượng Đạt, TP Hải Dương đã trồng cà chua nhiều năm nên một số hộ và trên diện tích Đ/C cà chua không ghép đã chết nhiều do bệnh héo xanh nên nông dân đã phá bỏ nên nông dân đã lỗ trên 1,6 triệu đồng/sào.
Do vậy, chúng tôi lấy năng suất trung bình toàn tỉnh vụ hè năm 2011 để làm cơ sở so sánh, cho thấy cà chua ghép cho lãi 16.257.000đ/sào, gấp 8 lần so với bình quân chung chỉ đạt 2.267.000đ/sào.
KẾT QUẢ TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN, ÁP DỤNG NHÂN RA DIỆN RỘNG
Đề tài đã tổ chức 2 lớp tập huấn tại 2 địa điểm triển khai với trên 200 người tham gia.
- Tuyên truyền quy trình kỹ thuật tập huấn, kết quả tập huấn 5 lần trên đài PTTH tỉnh.
- Tuyên truyền kết quả xây dựng mô hình 5 lần trên đài PTTH tỉnh và Báo Hải Dương.
- Xây dựng băng hình phổ biến kỹ thuật trồng, chăm sóc cà chua ghép cà tím và kết quả mô hình để phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng và lưu trữ tài liệu phục vụ cho công tác tập huấn tuyên truyền mở rộng mô hình trong thời gian tới.
Đề tài đã hoàn thành đầy đủ các mục tiêu và nội dung theo hợp đồng ký kết như sau:
- Đã xây dựng thành công mô hình trồng cà chua ghép trái vụ trên gốc cà tím tại vùng chuyên canh trên địa bàn tỉnh trong 2 vụ năm 2011: Vụ xuân hè 2 ha tại xã An Bình, huyện Nam Sách, vụ hè thu 4 ha tại xã Thượng Đạt, TP Hải Dương:
+ Vụ xuân hè, do ảnh hưởng của rét đậm, rét hại kéo dài sang tháng 3/2011, cà chua vụ đông kéo dài thời gian sinh trưởng, cho năng suất cao, dẫn đến dư thừa so với yêu cầu thị trường nên cà chua giá bán rất thấp (500-2.000đ/kg), nông dân bỏ không đầu tư chăm sóc cà ghép nên đề tài đã không thể đánh giá chính xác năng suất và hiệu quả kinh tế của mô hình trong vụ này.
+ Vụ hè thu: Trong điều kiện nắng nóng, mưa nhiều vụ hè thu, cà chua không ghép chết nhiều do bệnh héo xanh, nông dân phải phá bỏ, không cho thu hoạch. Ngược lại, cà ghép gốc cà tím sinh trưởng tương đối tốt, tỷ lệ chết thấp, tỷ lệ đậu quả cao, thời gian thu hoạch kéo dài, cho năng suất cao gấp 3,3 lần năng suất chung toàn tỉnh vụ hè 2011, đạt 71,1 tấn/ha (năng suất chung toàn tỉnh chỉ đạt 21,272 tấn/ha).
- Đã đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình vụ hè thu 2011: Cà chua ghép trên gốc cà tím trồng trái vụ trong vụ hè thu 2011 cho hiệu qủa kinh tế cao vượt trội, giá trị sản xuất đạt trên 600 triệu/ha (22,9triệu/sào), lãi thuần trên 450 triệu đồng/ha (trên 16 triệu đồng/sào). Trong khi, cà chua không ghép chết nhiều do bệnh héo xanh nông dân đã phá bỏ lỗ trên 1,6 triệu đồng/sào. Nếu so với trung bình toàn tỉnh vụ hè năm 2011 thì cà chua ghép gốc cà tím cho lãi 16.257.000đ/sào gấp 8 lần so với bình quân chung chỉ đạt 2.267.000đ/sào.
- Hoàn thiện quy trình sản xuất cà chua ghép trên gốc cà tím phù hợp Hải Dương trong vụ hè thu
Thời vụ: Trồng vụ hè thu, thời gian trồng trung tuần tháng 7. Mật độ: Cây cách cây: 45-50 cm, hàng cách hàng: 70cm, rãnh rộng 40cm, mật độ 800-900 cây/sào. Phân bón: Vôi bột: 15-30kg/sào, Phân chuồng: 300-500kg/sào, Phân supe lân: 30kg, phân đạm urê: 4kg, phân KCl: 8-10kg, phân tổng hợp NPK Đầu trâu 13:13:13: 30kg....Thường xuyên tỉa bỏ mầm của cà tím mọc tại gốc và rễ bất định cà chua trước khi đâm xuống đất.
Khuyến cáo nông dân không nên trồng cà chua ghép trên gốc cà tím vụ xuân hè do hiệu quả kinh tế bấp bênh.
- Trong thời gian thực hiện đề tài đã tổ chức tập huấn được 2 lớp với trên 200 hộ nông dân tham gia; tổ chức 1 hội thảo đầu bờ, tuyên truyền trên Đài PTTH, Báo Hải Dương, xây dựng 01 băng hình tuyên truyền về kết quả mô hình và kỹ thuật sản xuất cà chua ghép gốc cà tím. Qua đó giúp cán bộ và nông dân trong tỉnh nắm bắt thông tin học tập nhân ra diện rộng.
Khả năng ứng dụng và mở rộng:
Thực hiện tại 2 xã An Bình và Thượng Đạt huyện Nam Sách.
