Chủ nhiệm đề tài: Cử nhân Nguyễn Hữu Oanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương.

Cơ quan chủ trì: Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Hải Dương.

1. Kết quả thực hiện chương trình xoá đói giảm nghèo giai đoạn 2001 - 2005.

Chương trình xoá đói giảm nghèo đạt được kết quả tích cực, thu nhập dân cư tăng 10,7%/năm. Từ năm 2001 đến đầu năm 2005 toàn tỉnh đã giảm được 29.473 hộ nghèo, bình quân mỗi năm giảm được 5.895 hộ, đưa tỷ lệ hộ nghèo từ 11,36% (tháng 01/2001) xuống còn 3,7% theo tiêu chuẩn cũ (mục tiêu 5%) tương ứng mới là 17,9%; cơ bản xoá xong hộ nghèo diện chính sách. Hoàn thành xoá nhà tranh tre cho 3.722 hộ nghèo, với tổng kinh phí 28 tỷ đồng. Quan tâm triển khai thực hiện chính sách và tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc và tôn giáo.

Đến tháng 5/2005, có 45 trong tổng số 263 xã, phường, thị trấn (gọi chung là xã) trên địa bàn tỉnh đã cơ bản không còn còn hộ nghèo. Còn 124 xã có tỷ lệ nghèo 2-5%, 92 xã có tỷ lệ hộ nghèo là 6-9%, 4 xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 10%. Xã Kênh Giang, huyện Chí Linh là xã nghèo duy nhất của tỉnh.

Đến tháng 12/2004, một số huyện có tỷ lệ hộ nghèo giảm khá như huyện Cẩm Giàng giảm 2.600 hộ (9,5%), huyện Tứ Kỳ giảm 384 hộ (8,81%), huyện Ninh Giang giảm 2.474 hộ (8,74%), huyện Chí Linh giảm 2.474 hộ (8,74%), huyện Nam Sách giảm 2.146 hộ (6,2%), huyện Thanh Hà giảm 2.643 hộ (6,48%).

Tuy nhiên, tỷ lệ giảm nghèo không đồng đều giữa các vùng và các khu vực dân cư, một số xã có tỷ lệ hộ nghèo còn cao hơn 2-5 lần so với bình quân chung của cả tỉnh như xã Kênh Giang - Chí Linh: 23%, xã Bắc An - Chí Linh: 12,42%, xã Thái Dương - Bình Giang: 13,06%, xã Ninh Hoà - Ninh Giang: 12%.

Quá trình thực hiện chương trình xoá đói, giảm nghèo các xã khó khăn đã làm thay đổi mạnh nhất là hạ tầng cơ sở, nhà ở và các cơ sở dịch vụ sản xuất, đời sống người dân được nâng cao, đời sống các hộ nghèo được cải thiện rõ rệt. Các phong trào ''Ngày vì người nghèo'' đã thu hút đông đảo sự quan tâm và giúp đỡ của các cá nhân, cộng đồng, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Có nhiều mô hình xoá đói giảm nghèo mới hiệu quả và được nhân rộng, khuyến khích mọi người dân tham gia xoá đói giảm nghèo và khuyến khích làm giầu chính đáng ở nông thôn.

Chương trình đã được cấp uỷ, chính quyền các cấp từ tỉnh đến các huyện, thành phố và xã, phường, thị trấn chỉ đạo sâu sát, cụ thể. Trong quá trình thực hiện đã có sự phối hợp tích cực của Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức chính trị xã hội, sự phân công trách nhiệm, tổ chức thực hiện giữa các cấp, các ngành rõ ràng; chính sách, dự án cơ chế linh hoạt, mềm dẻo đã tạo được nhiều phong trào, cách làm hay.

Công tác sơ kết, đánh giá, báo cáo thường mang tính liệt kê số liệu, chưa phân tích đánh giá đầy đủ, chưa tổ chức được những cuộc khảo sát đánh giá mang tính chuyên môn cao, chất lượng đánh giá chương trình các năm còn hạn chế. Việc thực hiện chính sách hỗ trợ cho người nghèo ở cơ sở còn sai sót, số hộ tái nghèo chưa được xác định chính xác, dẫn đến một số người không nghèo được hưởng chính sách hỗ trợ.

Ngân sách Nhà nước bố trí cho chương trình còn hạn hẹp, một số xã còn ỷ lại, trông chờ vào sự trợ giúp của trên, chưa đề ra những giải pháp xoá đói giảm nghèo cụ thể, thiết thực. Việc lồng ghép các nguồn lực phát triển kinh tế xã hội với xoá đói giảm nghèo trên địa bàn chưa được quan tâm đúng mức. Vốn đầu tư cho sản xuất còn thiếu, trình độ sản xuất chủ yếu là thủ công, lao động trong nông nghiệp nhiều.

2. Mục tiêu, định hướng thực hiện chương trình giảm nghèo giai đoạn 2006 - 2010.

- Tăng nhanh thu nhập của nhóm hộ nghèo diện chính sách, phấn đấu năm 2010 thu nhập của nhóm hộ này tăng 1,6 lần so với năm 2005. Giảm tỷ lệ hộ nghèo 2%/năm, cuối năm 2010 còn 7,5% (theo chuẩn mới). Đẩy nhanh tốc độ giảm nghèo, giải quyết dứt điểm các hộ nghèo diện chính sách mới phát sinh. Tiếp tục thực hiện cuộc vận động xoá nhà tranh tre, vách đất cho các hộ nghèo.

- 138.370 lượt hộ nghèo được vay vốn tín dụng ưu đãi (khoảng 80% tổng số hộ nghèo) từ Ngân hàng Chính sách xã hội để sản xuất kinh doanh bình quân mỗi năm khoảng 27.674 hộ. 1,5 triệu lượt người nghèo được cấp phiếu khám chữa bệnh miễn phí, bình quân mỗi năm cấp 300.000 phiếu.

- 367.557 lượt học sinh nghèo được miễn giảm học phí, trong đó có 172.751 học sinh tiểu học, 139.671 học sinh trung học cơ sở, 55.135 học sinh trung học phổ thông.

- Tập huấn nâng cao năng lực cho 2.200 cán bộ làm công tác xoá đói giảm nghèo. Trong đó có 2.150 cán bộ xã, phường, thị trấn, thôn, phố và 50 cán bộ làm công tác xoá đói giảm nghèo cấp huyện, cấp tỉnh. 367.557 lượt hộ được tập huấn về khuyến nông - lâm - ngư, chuyển giao kỹ thuật (bình quân mỗi năm 73.511 lượt người), 2.000 lượt người nghèo được hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm tại chỗ.

- Hỗ trợ cơ sở hạ tầng các xã khó khăn, đông hộ nghèo để đến năm 2010 các xã này có đủ công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu (khoảng 150 công trình).

- Thực hiện cơ chế huy động nguồn lực đa nguồn, theo dõi, giám sát và đánh giá chương trình nhằm đảm bảo thực hiện một cách khoa học, khách quan trong việc xác định đối tượng, đánh giá biến động hộ nghèo, xây dựng cơ sở dữ liệu.