Đồng thời, ngày 4,5/4/2024 Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các sở, ngành, viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản kiểm tra, đánh giá và báo cáo UBND tỉnh về tình hình cá nuôi lồng trên sông bị chết; căn cứ vào tình hình thực tế UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố, thị xã tập trung khắc phục và xác định nguyên nhân cá nuôi lồng chết.
Thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các huyện, thành phố, thị xã, Cục Thủy sản, Cục Thú y, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 và các đơn vị liên quan khẩn trương xác định các nguyên nhân gây chết cá; tăng cường theo dõi, nắm bắt diễn biến tình hình nuôi cá lồng trên sông; hướng dẫn người nuôi thực hiện các biện pháp phòng, chống, khắc phục tình trạng cá chết.
Tính đến hết ngày 9/4/2024 toàn tỉnh có khoảng 954,8 tấn cá bị chết. Từ ngày 28 - 29/3/2024 cá nuôi lồng tại xã Tiền Tiến, TP. Hải Dương có hiện tượng chết rải rác và một số hộ nuôi xuất hiện hiện tượng cá nuôi bị ngạt, nhao lên mặt nước, bơi lờ đờ, ăn kém. Đến ngày 30/3 - 04/4/2024 hiện tượng cá chết rải rác xuất hiện tại một số hộ nuôi ở các vùng nuôi lồng khác trong tỉnh như: Nam Đồng (TP. Hải Dương); Nhân Huệ, Cổ Thành (TP. Chí Linh); Nam Tân, Nam Hưng, An Bình, Cộng Hòa, Hiệp Cát, Thái Tân (Nam Sách); Đại Sơn, Bình Lãng, Hà Kỳ (Tứ Kỳ); Thanh Hải, An Phượng (Thanh Hà). Tại Tiền Tiến mức độ cá chết tăng, nhiều hơn những ngày trước đó và nhiều hơn những khu vực khác.
Từ ngày 5 - 7/4/2024, cá vẫn tiếp tục chết rải rác ở những điểm cũ và phát sinh thêm những điểm mới như An Sơn, Minh Tân (Nam Sách); Hà Thanh, Nguyên Giáp (Tứ Kỳ); Thanh Sơn, Thanh Hồng (Thanh Hà); Văn An, Đồng Lạc (Chí Linh), Hồng Phong, thị trấn Ninh Giang (Ninh Giang); Thăng Long, An Phụ (Kinh Môn); Đức Chính (Cẩm Giàng); Phúc Thành (Kim Thành).
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thôn đã phối hợp với Sở Tài Nguyên và Môi trường, Cục Thủy sản, Cục Thú y, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 cùng các đơn vị chuyên môn kiểm tra thực tế, phân công cán bộ kỹ thuật theo dõi sát, nắm bắt tình hình, xác định nguyên nhân gây chết cá.
Thực hiện Test nhanh mẫu nước từ ngày 01 - 4/4 tại các điểm có cá chết là Tiền Tiến, Nam Đồng, Ngọc Châu - TP. Hải Dương; Bình Lãng, Đại Sơn, Hà Kỳ, Hà Thanh - Tứ Kỳ; Nhân Huệ, Cổ Thành - Chí Linh; Nam Tân, Thái Tân - Nam Sách; Thanh Hải, Thanh Sơn, An Phượng - Thanh Hà kết quả như sau: hàm lượng oxy hòa tan (DO) rất thấp (từ 2,0 mg/lít-3,0 mg/lít), có một số điểm dưới 2,0 mg/lít. (theo QCVN 08:2023/BTNMT, mức B, DO ≥ 5,0mg/lít). Hàm lượng khí độc cao, NH4 + -N > 1,0 mg/lít (QCVN08:2023/BTNMT, mức B, hàm lượng NH4 + -N: 0,3 mg/lít); NO2 - -N trong khoảng 0,5-1,0 mg/lít (QCVN08:2023/BTNMT, mức B, hàm lượng NO2 - -N: 0,05 mg/lít).
Đồng thời, lấy mẫu nước và mẫu cá gửi Trung tâm Quan trắc môi trường và Bệnh thủy sản miền Bắc, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 phân tích. Ngày 03/4/2024 và ngày 05/4/2024 có kết quả phân tích cho thấy: Hàm lượng khí độc NO2 - -N tại các điểm thu mẫu đều cao gấp hơn 3 lần giới hạn cho phép, hàm lượng chì (Pb) tại Tiền Tiến cao gấp 1,67 lần giới hạn cho phép. Hàm lượng thủy ngân (Hg) tại Đại Sơn (Tứ Kỳ) và xã Thanh Hải (Thanh Hà) cao gấp 3,5 - 5,7 lần so với giới hạn cho phép.
Kết quả phân tích mẫu bệnh phẩm tại Nhân Huệ, Cổ Thành (TP. Chí Linh) cá bị nhiễm ký sinh trùng, nấm hạt; riêng tại Cổ Thành có vi rút KHV; tại Nam Tân (Nam Sách) cá bị nhiễm ký sinh trùng, nấm hạt, vi rút KHV; tại Đại Sơn (Tứ Kỳ) cá bị nhiễm ký sinh trùng, nấm hạt.
Ngày 05/4/2024, Sở Nông nghiệp và PTNT đã phối hợp với Cục Thủy sản và Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) kiểm tra nắm bắt tình hình cá nuôi lồng trên sông bị chết tại tỉnh Hải Dương và thực hiện đo trực tiếp hàm lượng (DO) trong nước bằng máy đo DO (YSI - Mỹ) tại một số điểm ở khu vực có cá chết (Tiền Tiến - TP. Hải Dương, Hà Thanh - Tứ Kỳ, Nam Tân - Nam Sách). Kết quả cho thấy hàm lượng (DO) vẫn rất thấp (dao động xung quanh 1 mg/lít, có những chỗ chỉ đạt (0,6-0,7 mg/lít).
Ngày 07/4/2024, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục phối hợp với Cục Thú y, Chi cục Thú y vùng 2 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) kiểm tra tình hình cá nuôi lồng trên sông bị chết tại phường Nam Đồng (TP. Hải Dương), xã Thái Tân (Nam Sách), xã Đại Sơn, Bình Lãng, Hà Kỳ (Tứ Kỳ), đánh giá tình hình dịch tễ và thực hiện test nhanh tại một số điểm ở khu vực có cá chết. Kết quả thực hiện Test nhanh cho thấy hàm lượng oxy hòa tan vẫn thấp, dao động 1,5 - 2,5 mg/lít. Theo thông báo của Sở Tài nguyên và Môi trường, kết quả đo nhanh ngày 07/4 tại một số điểm trên sông Thái Bình (khu vực TP. Hải Dương) cho thấy hàm lượng (DO) dao động từ 0,83 - 1,11 mg/l thấp hơn quy chuẩn (theo QCVN 08:2023/BTNMT, mức B, hàm lượng DO ≥ 5,0 mg/l); nhiệt độ từ 26,9 - 27oC. Ngày 08/4/2024 kết quả đo nhanh tại sông Thái Bình khu vực Nhân Huệ (TP. Chí Linh); cuối sông Đuống chảy vào sông Thái Bình; cầu Phả Lại; tại sông Bắc Hưng Hải trước khi chảy vào sông Thái Bình (xã Quang Trung, huyện Tứ Kỳ) tại sông Thái Bình khu vực xã Đại Thắng, huyện Tiên Lãng chảy về phía Hải Phòng cho thấy hàm lượng oxi hòa tan trong nước (DO) tại các vị trí dao động từ 3,09 - 3,88 mg/l thấp hơn so với quy chuẩn (theo QCVN 08:2023/BTNMT, mức B, hàm lượng DO ≥ 5,0 mg/l), riêng mẫu tại sông Bắc Hưng Hải khu vực xã Quang Trung, huyện Tứ Kỳ trước khi chảy vào sông Thái Bình hàm lượng oxi hòa tan trong nước (DO) đạt 6,34 mg/l; nhiệt độ từ 25,2 - 25,5oC.
Trên cơ sở diễn biến tình hình với hiện tượng cá chết hàng loạt bất thường, xảy ra ở 3 tuyến sông Thái Bình, Kinh Thầy, Luộc ở nhiều địa phương, hiện tượng cá chết nhiều tập trung trên đoạn sông Thái Bình với nhiều loại cá và các loại kích cỡ; cá nuôi và thuỷ sản tự nhiên đều chết; các lồng cá nuôi với mật độ cao thường bị chết nhiều hơn. Kết quả kiểm tra lâm sàng và mổ khám các mẫu cá không quan sát thấy triệu chứng, bệnh tích của bệnh truyền nhiễm trên cá. Xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm của Chi cục Thú y vùng 2 cho kết quả âm tính với KHV, SVC và Tilv.
Kết quả phân tích mẫu bệnh phẩm của Trung tâm quan trắc môi trường và bệnh thủy sản Miền Bắc có phát hiện cá nhiễm các bệnh: Ký sinh trùng, nấm hạt nhưng bệnh này không gây chết hàng loạt trên diện rộng. Có 02 mẫu cá bị nhiễm vi rút KHV tại Chí Linh và Nam Sách, bệnh này chỉ cảm nhiễm và gây bệnh trên đối tượng cá chép và cá Koi. Tuy nhiên, tất cả các đối tượng cá nuôi lồng cá trắm cỏ, cá chép, cá diêu hồng, cá ngạnh… đều bị chết.
Qua kiểm tra phân tích yếu tố dịch tễ, mổ khám, kết quả xét nghiệm, kết quả phân tích mẫu bệnh phẩm, kết quả lấy mẫu môi trường nước và tham khảo ý kiến của một số chuyên gia, bước đầu có thể nhận định cá nuôi lồng trên song bị chết không do yếu tố dịch bệnh, mà chủ yếu do thiếu hàm lượng Oxy hòa tan trong nước không đảm bảo.
Trước tình hình cá nuôi lồng chết hàng loạt gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng của các hộ nông dân, UBND tỉnh Hải Dương đã giao cho các sở, ngành liên quan đề xuất giải pháp nhằm hỗ trợ và tìm cách tháo gỡ cho các hộ nuôi; trước mắt đó là tăng cường các biện pháp tạo oxy hòa tan trong nước trong các lồng nuôi cá bằng cách sục khí, bơm đảo nước, vệ sinh lồng nuôi, vệ sinh xung quanh bè nuôi … và tăng cường phòng bệnh cho cá. Giảm mật độ cá nuôi lồng, tổ chức tiêu thụ cá đã đạt kích cỡ; san thưa cá khỏe mạnh tại các lồng nuôi có mật độ cao…. Tập trung thu gom, xử lý tiêu hủy cá chết, không để xác cá chết ra ngoài môi trường nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường và nguy cơ phát sinh dịch bệnh. Đảm bảo cung cấp điện phục vụ cho sản xuất.
Đình Bộ
