Năm 2015, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được UBND tỉnh Hải Dương giao nhiệm vụ thực hiện đề “Xây dựng mô hình sản xuất giống lúa mới Thuần Việt 1 có năng suất, chất lượng để bổ sung vào cơ cấu mùa vụ của tỉnh Hải Dương”. Mô hình được thực hiện trong 2 vụ sản xuất, tại 4 điểm: xã Hồng Khê (huyện Bình Giang), xã Cẩm Điền (huyện Cẩm Giàng) và xã An Đức, xã Hiệp Lực (huyện Ninh Giang).
Giống lúa Thuần Việt 1 là giống lúa thuần có năng suất, chất lượng cao do Công ty Cổ phần Giống cây trồng Thanh Hóa chọn tạo và sản xuất, được phân lập trong quá trình chọn lọc các thế hệ của tổ hợp lai Bắc thơm 7/RD50. Giống lúa Thuần Việt 1 đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôncông nhận cho sản xuất thử năm 2014 theo Quyết định số 28/QĐ-TT.CLT ngày 25/01/2014. Năng suất giống lúa Thuần Việt 1 trong các vụ tại các điểm khảo nghiệm khác nhau cho thấy:
Giống Thuần Việt 1 được khảo nghiệm ở vụ mùa năm 2012 tại 8 điểm trong mạng lưới khảo nghiệm quốc gia gồm các điểm: Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Giang, Thái Bình, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Điện Biên, năng suất trung bình đạt 55,8 tạ/ha, tương đương với giống HT1 và vượt so với giống Bắc Thơm là 12%; năng suất cao nhất đạt 71,0 tạ/ha.
Giống Thuần Việt 1 tiếp tục được khảo nghiệm ở vụ xuân 2013 tại 8 điểm trong hệ thống mạng lưới khảo nghiệm đại diện cho các vùng sinh thái các tỉnh phía Bắc. Kết quả đánh giácho thấy năng suất trung bình của giống đạt 59,04 tạ/ha, so giống đối chứng HT 1 và Bắc thơm 7 khoảng vượt 4,7 - 7,8%; năng suất cao nhất đạt 69,51 tạ/ha.
Giống Thuần Việt 1 được khảo nghiệm ở vụ mùa 2013 tại 8 điểm trong mạng lưới khảo nghiệm quốc gia gồm Hưng Yên, Hải Dương, Thái Bình, Nghệ An, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Hà Tĩnh. Năng suất trung bình tại các điểm khảo nghiệm đạt 46,93 tạ/ha, tương đương so với giống HT 1, vượt so với giống Bắc thơm 7 là 8,7%; năng suất cao nhất của giống đạt 56 tạ/ha.
Trong vụ xuân 2015, tại các điểm thực hiện mô hình ở Hải Dương, giống lúa Thuần Việt 1 thể hiện một số đặc điểm tốt như khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, đẻ nhánh khỏe, tập trung, lá cứng dày, trũng lòng mo, thân to cứng, có khả năng chịu thâm canh cao, trỗ thoát tốt, bông dài, hạt xếp xít, có khả năng chống chịu với điều kiện ngoại cảnh và sâu bệnh tốt, giống có độ thuần đồng ruộng cao, chống đổ tốt, nhiễm nhẹ bệnh đốm nâu, nhiễm các loại sâu, bệnh hại chính thấp hơn giống BT7, giống lúa Thuần Việt 1 có khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh bất thuận tốt hơn so với giống đối chứng BT7, (giống lúa chất lượng phổ biến hiện nay của tỉnh), năng suất cao hơn giống lúa Bắc Thơm 7 từ 13 - 24%, năng suất trung bình đạt 240,5 kg/sào, cao hơn 17,8% so đối chứng BT7, có thời gian sinh trưởng tương đương giống Bắc thơm 7, phù hợp điều kiện sản xuất trong trà xuân muộn của tỉnh.
Vụ mùa 2015, các mô hình của đề tài được thực hiện với quy mô 30 ha, đạt 100% kế hoạch, tại xã Hồng Khê (huyện Bình Giang) với diện tích 10 ha với 47 hộ tham gia, xã Cẩm Điền (huyện Cẩm Giàng) với diện tích 5 ha với 28 hộ tham gia, xã An Đức (huyện Ninh Giang) với diện tích 5 ha với 45 hộ tham gia, xã Hiệp Lực (huyện Ninh Giang) với diện tích 10 ha với 86 hộ tham gia. Ban chủ nhiệm đề tài đã phối hợp nông dân thường xuyên thăm đồng theo dõi diễn biến tình hình sâu bệnh, kết hợp sự chỉ đạo của các Trạm Bảo vệ thực vật huyện, Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp và cán bộ kỹ thuật của đề tài nên việc phòng trừ sâu bệnh được đảm bảo.
Tại các mô hình sản xuất trong vụ mùa 2015, giống lúa Thuần Việt 1 sinh trưởng phát triển tốt, có kiểu hình đẹp, cây gọn, lá đứng, kích thước lá trung bình,phiến lá dày, cứng, bền lá; cây cao, cứng cây, khả năng thâm canh cao; chiều dài bông trung bình 26,6 cm, dạng hạt thon dài, xếp sít, cổ bông thoát, bông dài, khả năng đẻ nhánh khá, độ thuần đồng ruộng cao. Trong vụ mùa giống Thuần Việt 1 có chiều cao cây cao hơn so với giống Bắc thơm 7 khoảng 9,5 - 10 cm, trung bình 10 cm, nhưng cứng cây hơn; lá đứng, dày và cứng hơn BT7. Dạng hình thâm canh cao và tiềm năng năng suất cao hơn so BT7. Khả năng đẻ nhánh của giống Thuần Việt 1 đạt khá 5,7 dảnh hữu hiệu/khóm, tương đương so với giống BT7 đạt 5,8 dảnh hữu hiệu/khóm.
Giống Thuần Việt 1 có khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh bất thuận tốt hơn so với giống đối chứng BT 7, mức độ nhiễm các đối tượng sâu bệnh hại chính nhẹ, đặc biệt bệnh bạc lá trong vụ mùa, nhiễm bệnh đốm nâu nặng hơn so giống Bắc thơn số 7, song mức độ gây hại không ảnh hương lớn đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Thời gian sinh trưởng trong vụ mùa từ 108 đến 114 ngày, tương đương với BT7 (giống lúa chất lượng phổ biến hiện nay của tỉnh), phù hợp với trà mùa sớm và mùa trung trong cơ cấu mùa vụ của tỉnh, năng suất trung bình vụ mùa tại 4 điểm thực hiện mô hình đạt 228 kg/sào, cao hơn 16,1% so đối chứng BT7 (năng suất so sánh tại 4 điểm thực hiện mô hình đạt 191 kg/sào). Giống lúa Thuần Việt 1 chịu thâm canh tốt hơn giống BT7, nếu chăm bón đầy đủ, bón phân cân đối, nhất là bón đủ lượng kali và bón bổ sung phân bón silic có thể cho năng suất cao vượt trội, hơn hẳn giống BT7. Giống Thuần Việt 1 cho năng suất cao hơn giống đối chứng Bắc thơm số 7 là 37 kg/sào, tương đương 10,2tạ/ha. Chất lượng giống Thuần Việt 1 tương đương giống BT7. Đây là giống mới, chất lượng gạo ngon nên đa số các hộ dùng để ăn, chỉ có lượng ít được nông dân bán ra thị trường, song do là giống mới, gạo chưa được dùng phổ biến nên các lái buôn còn e dè khi thu mua và trả giá thấp hơn so với gạo BT7, do vậy giá bán còn thấp hơn so với BT7 khoảng 500đồng/kg. Mặc dù giá bán thóc còn thấp hơn so BT7, song giống lúa Thuần Việt 1 sản xuất trong mô hình vụ mùa 2015 cho thu lãi 1 sào là 298.000 đồng (8,28 triệu đồng/ha), và giống Bắc Thơm 7 là 191.500 đồng/sào (5,32 triệu đồng/ha). Lợi nhuận chênh lệch giữa sản xuất giống Thuần Việt 1 và giống Bắc thơm 7 tại các điểm thực hiện mô hình là 106.500 đồng/sào (tương đương 2,96 triệu đồng/ha). Hơn nữa, mới quy mô của đề tài, nông dân còn sử dụng thuốc BVTV như với giống BT7 và các giống khác ngoài đại trà tại khu vực, khi giống Thuần Việt 1 được sản xuất đại trà, quy mô lớn sẽ giảm được lượng thuốc BVTV góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm công phun thuốc, hạn chế ô nhiễm môi trường.
Trong vụ mùa 2015, tại các điểm thực hiện mô hình, giống Thuần Việt 1 thể hiện một số đặc điểm tốt như có thời gian sinh trưởng tương đương giống Bắc thơm số 7 (dài hơn 2 - 3 ngày), khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, đẻ nhánh khỏe, tập trung, lá cứng dày, trũng lòng mo, thân to cứng, có khả năng chịu thâm canh cao, trỗ thoát tốt, bông dài, hạt xếp xít, có khả năng chống chịu với điều kiện ngoại cảnh và sâu bệnh tốt, giống có độ thuần đồng ruộng cao, chống đổ tốt, nhiễm nhẹ bệnh đốm nâu (nặng hơn giống BT7 nhưng không ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng), nhiễm các loại sâu, bệnh hại chính thấp hơn giống BT7, là giống chịu thâm canh, tiềm năng năng suất cao, nếu chăm bón tốt, bón phân cân đối có thể cho năng suất cao vượt trội so BT7. Năng suất trong vụ mùa 2015 dự kiến đạt trung bình 63,33 tạ/ha, cao hơn giống lúa Bắc Thơm số 7 (53,13 tạ/ha) là 16,1%. Hiệu qủa kinh tế cao hơn 2,96 triệu đồng/ha so với giống đối chứng BT7. Giống lúa mới Thuần Việt 1 phù hợp điều kiện sản xuất trong trà mùa sớm và mùa trung theo cơ cấu của tỉnh.
Hải Ninh
