ĐỀ TÀI ỨNG DỤNG TIẾN BỘ KỸ THUẬT CHÂM CỨU CẮT CƠN NGHIỆN MA TUÝ

Chủ nhiệm công trình: BS. CKCI Nguyễn Xuân Trực, Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Hải Dương.

Cơ quan chủ trì: Hội Châm cứu tỉnh - Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Hải Dương.

Thời gian thực hiện: Năm 2003 - 2004.

Đề tài được tổng kết.

I. MỤC TIÊU

Áp dụng phương pháp châm cứu cắt cơn nghiện ma túy và điều trị tại cộng đồng.

II. TÓM TẮT KẾT QUẢ THỰC HIỆN

1. Tổng quan chung về các chất gây nghiện.

Đề tài đã đưa ra cái nhìn tổng quan về những chất gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc tổng hợp, phân tích cơ chế tác động của ma tuý trên cơ thể con người và cơ chế gây nghiện. Đồng thời nêu quan điểm của Giáo sư, Bác sỹ Nguyễn Tài Thu về ảnh hưởng của ma tuý đến cơ thể.

Giáo sư, Bác sỹ Nguyễn Tài Thu cho rằng, nghiện ma túy ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh lý của tạng phủ, nó không chỉ ảnh hưởng đơn độc đến một tạng hay một phủ mà có thể ảnh hưởng đến 12 tạng phủ, 12 kinh mạch. Ở mỗi bệnh nhân khác nhau, bệnh lý do ma túy gây ra ở các tạng phủ cũng khác nhau.

2. Thu thập thông tin và phương pháp điều trị

Qua thu thập thông tin phương pháp điều trị cắt cơn đói ma túy trên thế giới cho thấy, châm cứu là một phương pháp điều trị có hiệu quả đối với các hội chứng cai nghiện ma túy và phương pháp phục hồi sức khỏe cho người nghiện ma túy. Tại Việt Nam, Giáo sư, Bác sỹ Nguyễn Tài Thu đã sử dụng điện châm kết hợp với thủy châm các Vitamin nhóm B và Vitamin C để điều trị cho thương binh mắc nghiện do lạm dụng thuốc ngủ. Sau 4 - 7 ngày điều trị, các thương binh hết nghiện. Từ năm 1993 đến nay, Viện châm cứu liên tục tiếp nhận bệnh nhân nghiện ma túy và điều trị có kết quả. Theo y học hiện đại, châm cứu có khả năng điều chỉnh các đáp ứng miễn dịch ở người. Y học cổ truyền cho rằng, hội chứng thịnh khi châm phải dùng phương pháp tả và hội chứng suy khi châm phải dùng phương pháp bổ.

3. Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật cắt cơn nghiện ma tuý bằng phương pháp điện châm

Bệnh viện Y học cổ truyền Hải Dương và Hội Châm cứu tỉnh đã cử 5 bác sỹ tập huấn tại Viện Châm cứu Trung ương với thời gian 30 ngày. Phương pháp đào tạo lý thuyết kết hợp với thực hành trực tiếp trên bệnh nhân tại Viện Châm cứu Trung ương do Giáo sư, Bác sỹ Nguyễn Tài Thu trực tiếp giảng dạy.

Sau khi được tập huấn, các bác sỹ tiến hành điều trị cho 30 bệnh nhân nghiện ma tuý theo các tạng phủ, chứng trạng và các phương pháp châm tả, châm bổ.

Xác định 16 huyệt thường châm điều trị cắt cơn đói ma tuý và những huyệt châm để chữa hiện tượng dòi bò ở cột sống, thắt lưng, ở chi trên và chi dưới. Xây dựng liệu trình điện châm xác định số lần điện châm phụ thuộc vào số lần báo hiệu tiền cơn, thời gian điện châm cắt cơn mỗi lần khoảng 25 - 30 phút và liệu trình điều trị cắt cơn từ 7 - 8 ngày.

- Bệnh nhân nghiên cứu được xác định triệu chứng lâm sàng như ngáp, chảy nước mắt, nước mũi, nổi da gà, toát mồ hôi, buồn nôn, mạch nhanh, dị cảm, đồng tử giãn, tăng thân nhiệt, sút cân v.v... Xác định triệu chứng cận lâm sàng gồm xét nghiệm nước tiểu: opiet dương tính và điện não biến đổi.

- Phân loại những bệnh nhân không tự nguyện điều trị, những bệnh nhân mắc bệnh nặng như tim mạch, hen, lao, gan, thận, HIV dương tính, phân bổ theo độ tuổi, giới tính xác định đối tượng nghiện lứa tuổi từ 21 - 30 và từ 31 - 40 chiếm tỷ lệ khá cao (90%). Bệnh nhân nam (90%) nhiều hơn bệnh nhân nữ (10%). Phần lớn bệnh nhân nghiện qua đường hút, hít, chích (60%). Mức độ nghiện vừa chiếm tỷ lệ 90%, nghiện nặng chiếm 10%.

- Thực hiện theo dõi diễn biến hội chứng lâm sàng cai ở 3 ngày đầu là rất cao, diễn biến lâm sàng hội chứng cai ở ngày thứ 4 và ngày thứ 8 điều trị cắt cơn giảm rõ rệt, đặc biệt là triệu chứng thèm ma tuý chỉ còn 21%.

- Trong số 30 bệnh nhân có 15 người tự nguyện hoàn toàn và 15 người không tự nguyện. Kết quả điều trị cắt cơn đói ma tuý của bệnh nhân tự nguyện hoàn toàn đạt tỷ lệ cao (73%), bệnh nhân không tự nguyện không đạt được kết quả.

- Tổng hợp kết quả nghiên cứu xét nghiệm opiet nước tiểu âm tính của nhóm bệnh nhân cai nghiện ma tuý tự nguyện sau 8 ngày điều trị khả quan (78%); kết quả nghiên cứu về phổ điện não trước và sau điều trị khác biệt rõ rệt. Sau điện châm điều trị cắt cơn đói ma túy phổ điện não của bệnh nhân được phục hồi tốt.

4. Một số kinh nghiệm sau ứng dụng tiến bộ kỹ thuật châm cứu cắt cơn nghiện ma túy

Chọn tần số kích thích từ 15 - 30Hz trong châm tả và 10-15Hz trong châm bổ và phác đồ huyệt phù hợp. Vai trò của điện châm trong điều trị cắt cơn đói ma tuý liên quan đến khí, chức năng tạng phủ và ngũ hành, phù hợp trong biện chứng luận trị châm cứu là á phiện nội sinh trong cơ thể được giải phóng ra.

Điện châm có tác dụng rõ rệt trong điều trị cắt cơn nghiện ma tuý, sau khoảng 5-10 phút, các triệu chứng đau lưng hoặc đau bụng giảm gần như hoàn toàn và sau điện châm điều trị khoảng 15 - 20 phút thì cơn nghiện cắt hoàn toàn. Như vậy, châm cứu là một phương pháp giải độc có tác dụng làm giảm các triệu chứng của người nghiện, làm giảm nguy cơ thèm thuốc, giảm nhu cầu sử dụng thuốc, giảm các triệu chứng đau của hội chứng cai nghiện.

Điện châm cắt cơn đói ma tuý có thể triển khai ở tuyến cơ sở và trong cộng đồng, phù hợp với hoàn cảnh kinh tế - xã hội ở nước ta. Chỉ cần máy điện châm, kim châm cứu,... các thầy thuốc cơ sở được tập huấn phương pháp này có thể điều trị cai nghiện ma tuý bằng điện châm không gặp biến chứng.

5. Kiến nghị

Phương pháp điều trị cắt cơn đói ma tuý điện châm nên tuân thủ một số nguyên tắc như: Chọn những bệnh nhân tự nguyện xin điều trị, vận dụng đúng những triệu chứng của cơn nghiện, qui vào hội chứng tạng phủ để chọn phác đồ huyệt hợp lý trong điều trị áp dụng phương pháp điện châm "đón cơn". Dùng máy điện châm kích thích các huyệt với cường độ, tần số phù hợp từ 15 - 30Hz khi bệnh nhân có dấu hiệu tiền cơn (châm đón cơn).

III. NHÂN RỘNG KẾT QUẢ THỰC HIỆN

Sau nghiệm thu phương pháp chưa được áp dụng rộng trong cai nghiện. Nguyên nhân chủ yếu là không có cơ sở y học cổ truyền tích cực tham gia vào việc điều trị cai nghiện và việc quản lý bệnh nhân cai nghiện rất phức tạp.