Trồng cây không làm đất hoặc làm đất tổi thiểu ngày càng được quan tâm trong hoạt động sản xuất nông nghiệp trong điều kiện lao động nông nghiệp ngày một giảm và các yếu tố thời vụ tác động điển hình như vụ đông năm 2011.
Các cây trồng không làm đất chủ yếu là ngô, bí xanh, bí đỏ, đậu tương, và gần đây nhất đó là cấy lúa không làm đất tại huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.
Với việc trồng cây không làm đất đã giảm được một tỷ lệ lớn công lao động trong hoạt động nông nghiệp, theo ông Ngô Bá Định, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thanh Hà cho biết: “Huyện có gần 4.000 ha cấy lúa, vào những thời điểm chuyển vụ rất khó khăn trong khâu làm đất do thiếu lao động, sức kéo. Nếu cấy lúa theo phương pháp không làm đất chỉ khoảng 50% diện tích mỗi vụ người dân trong huyện tiết kiệm được khoảng 10 tỷ đồng công làm đất”. Cũng tương tự với các giống rau màu vụ đông, người dân đã tiết kiệm được rất nhiều công lao động trong việc làm đất. Trong khi đó, năng suất của các cây trồng đạt được cũng khá cao, như cấy lúa không làm đất tại huyện Thanh Hà cho thu hoạch năng suất đạt 2,3 – 2,4 tạ/sào, cao hơn ruộng lúa cấy theo phương pháp truyền thống khoảng 30 kg/sào trong vụ mùa năm 2011 (Theo Hồng Hạnh, báo Hải Dương).
Đối với các giống rau màu việc gieo trồng được thực hiện qua những giai đoạn khác nhau: trong khi lúa đang chín (cấy xen canh những giống lúa cực ngắn ngày như P6ĐB, trồng xen vào các hàng xông), sau khi thu hoạch (trồng vào gốc rạ). Hiện trên địa bàn tỉnh Hải Dương, việc cấy xen các giống ngắn ngày như P6ĐB để thực hiện trồng cây vụ đông khá phổ biến đặc biệt ở các huyện có truyền thống cây vụ đông như Gia Lộc, Kim Thành, hiệu quả mang lại khá cao.
Đối với lúa, về cơ bản vẫn dựa theo phương pháp không làm đất dựa theo truyền thống canh tác của người dân địa phương. Thu hoạch lúa mùa xong, thay vì làm đất như mọi năm tiến hành phun thuốc trừ cỏ (Gramoxone 20SL) vào các gốc rạ trước khi cấy 3 – 5 ngày. Sử dụng mạ sân để tăng sức sống cho mạ sau khi cấy; cấy theo kỹ thuật cấy nền cứng, đặt dảnh mạ vào giữa hai hàng rạ của vụ trước. Sau khi cấy, lúa được chăm sóc theo phương pháp truyền thống.
Bên cạnh những thuận lợi qua việc tiết kiệm công lao động, đẩy nhanh tốc độ sử dụng đất, tận dụng rơm rạ dư thừa cung cấp nguồn phân hữu cơ cho đất và an toàn môi trường việc gieo trồng không làm đất cũng cần chú ý đến các vấn đề như cung cấp đủ dinh dưỡng cho đất, sâu bệnh hại, khả năng chống đổ, hệ số chặt đất, rửa trôi... đảm bảo cho việc gieo trồng mang lại hiệu quả cao cho người nông dân.
Đào Văn Dương
Phòng Kế hoạch - Tài chính
